Trong chuỗi bài tìm hiểu về cuộc sống của thực tập sinh kỹ năng người Việt làm việc tại Nhật Bản, LocoBee đã tới gặp và nói chuyện với hai thực tập sinh người Việt, đó là bạn Hoa và bạn Huyền.

Theo dõi bài phỏng vấn ở kì 1:
Làm việc ở Nhật: Phỏng vấn thực tập sinh người Việt (kì 1)

Những điểm tốt và xấu trong khi sống tại Nhật Bản

Trong kì trước, chúng ta đã được biết hai bạn khi mới tới Nhật có nỗi lo lắng lớn nhất là liệu bản thân có thể sử dụng phương tiện giao thông ở Nhật được không và lo lắng khi mình chưa hiểu rõ luật lệ thì có thể sẽ vô tình vi phạm luật giao thông. Nói về ấn tượng về người Nhật, hai bạn đều vui vẻ đáp “Người Nhật rất tốt bụng”.

LocoBee (L): Khi đến Nhật, bạn thấy có điều gì mà bạn nghĩ là tốt không? 
Huyền: Người Nhật đều rất tốt.
Hoa: Hàng ngày được nói chuyện cùng với bạn bè và các đồng nghiệp trong công ty, em học hỏi được thêm nhiều điều. Có nhiều bạn bè với tính cách khác nhau nên rất vui ạ.
L: Các bạn có thể giao tiếp với đồng nghiệp ở chỗ làm việc không?
Hoa: Vâng, có ạ.
L: Ngược lại thì các bạn có gặp khó khăn gì khi sống ở đây không?
Huyền: Ừm…
Hoa: (sau khi im lặng suy nghĩ) Hiện tại vẫn chưa có. Bởi vì thời gian bọn em tới Nhật còn chưa đến nửa năm… Tuy thời gian ngắn nhưng bọn em đã quen với công việc và cảm thấy cuộc sống rất đủ đầy.
L: Trong những năm gần đây, thực tập sinh kỹ năng người nước ngoài phải đối mặt với nhiều nỗi lo lắng như môi trường làm việc không ổn định hoặc là tiền lương thấp, những chuyện đang dần trở thành vấn đề của xã hội. Hai bạn có chia sẻ gì về vấn đề này không?
Huyền: Tất nhiên là em đồng cảm với các bạn Việt Nam gặp phải hoàn cảnh khó khăn như vậy, tuy nhiên thực tế thì em chưa từng trải qua những chuyện như vậy.
Hoa: Khó mà tưởng tượng ra được.
L: Những vấn đề như trên có từng xảy ra với chính các bạn hay người xung quanh không?
Huyền: Chưa từng ạ.
Hoa: Em cũng chưa từng nghe qua.

Vấn đề của chế độ thực tập sinh kỹ năng: Làm việc quá sức và Lương thấp

Trong khi có nhiều báo cáo chú ý tới các vấn đề của thực tập sinh kỹ năng thì vẫn có nhiều bạn trẻ như Hoa và Huyền vui vẻ vừa làm việc vừa học tiếng Nhật. Vậy thì đâu là điểm khác biệt giữa những bạn thực tập sinh kỹ năng phải chịu đựng môi trường làm việc không lành mạnh, phạm luật và các bạn thực tập sinh kỹ năng khác.

Làm việc ở Nhật: 3 điểm cần chú ý khi lao động ở các ngành chế tạo – sản xuất
Vấn đề các bạn thực tập sinh kỹ năng người nước ngoài hay gặp phải là “Thời gian làm việc kéo dài do lương thấp”. Tuy nhiên, vấn đề không chỉ đơn giản nằm ở chuyện các doanh nghiệp Nhật Bản bóc lột sức lao động của người nước ngoài bằng việc trả lương thấp. Vấn đề có quan hệ chặt chẽ đến chế độ và hệ thống phức tạp khi tiếp nhận thực tập sinh kỹ năng.
Với các doanh nghiệp Nhật Bản muốn tiếp nhận thực tập sinh kỹ năng, có 2 loại hình quản lý chính:

• Loại thứ nhất: dạng theo quản lý của công ty độc lập (企業単独管理型 – kigyo tandoku kanri gata). Với dạng này, các công ty có công ty con hoặc có pháp nhân ở nơi thực tập sinh làm việc, từ đó công ty sẽ trực tiếp quản lý thực tập sinh.
• Loại thứ hai: dạng theo quản lý của nghiệp đoàn. Nghiệp đoàn là tổ chức phi lợi nhuận, quản lý thực tập sinh theo từng đợt và chịu trách nhiệm kết nối thực tập sinh với các nhà hàng hay công xưởng cần tuyển dụng.

Trừ phi là các doanh nghiệp lớn có tiềm lực kinh tế và nhân sự đủ mạnh mới có thể đi theo kiểu quản lý thứ nhất, còn phần lớn các doanh nghiệp đều lựa chọn dạng theo quản lý của nghiệp đoàn. Các nghiệp đoàn quản lý thực tập sinh thường tập trung vào những công ty có điều kiện tốt nên có trường hợp ví dụ như các công ty muốn tuyển dụng lao động giá rẻ sẽ phải dùng đến kiểu quản lý theo công ty độc lập. Đi ngược lại với mong muốn bảo vệ quyền lợi lao động cho thực tập sinh, tiền lương thấp lại là một vấn đề cần suy xét.

Để có thể sử dụng chế độ thực tập sinh kỹ năng một cách hiệu quả

Nếu các doanh nghiệp có ý định tham gia vào chế độ thực tập sinh kỹ năng thì điều đầu tiên cần làm chính là tìm hiểu các thông tin trên mạng và mạng xã hội.

Trải nghiệm trò chơi truyền thống Nhật Bản (kì 1)
Thời gian gần đây, vấn đề giờ lao động và mức lương thấp của thực tập sinh kỹ năng tại Nhật đang dần trở thành vấn đề xã hội. Điều này cũng chứng tỏ thực trạng này hiện vẫn chưa hề được giải quyết và càng ngày càng có chiều hướng xấu đi. Các công ty từ lớn đến vừa và nhỏ đang phải chịu nhiều thiệt hại do bị cáo buộc vi phạm luật lao động. Đối với vấn đề này, chính phủ Nhật Bản đã có những động thái ứng phó như là đề ra các mức xử phạt khi vi phạm luật lao động. Do đó trong tương lai, môi trường lao động và cuộc sống của các bạn thực tập sinh sẽ được cải thiện hơn.
Ngoài ra, hai bạn Hoa và Huyền thường xuyên sử dụng mạng xã hội để giao lưu, kết bạn và cập nhật tin tức. Nếu các bạn thực tập sinh có thể kết nối với những người hiện đang sống ở Nhật thì việc tìm hiểu thông tin cũng như cập nhật tin tức sẽ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.