Nhật Bản là quốc đảo được bao bọc bởi biển và thiên nhiên phong phú. Một trong những đặc trưng của văn hóa Nhật Bản có lẽ là không đi ngược lại thiên nhiên và coi trọng mọi thứ thuận theo dòng chảy của tự nhiên.

Văn hóa Nhật Bản vừa phát triển vừa gần gũi với thiên nhiên

Nguồn gốc của văn hóa Nhật Bản bắt nguồn từ thời kỳ Jomon, tổ tiên người Nhật Bản thời đó sống thuận theo tự nhiên và không bao giờ đi ngược lại tự nhiên. Nguyên nhân là do sức mạnh của thiên nhiên cao hơn con người rất nhiều, đối với cái chết thì con người cũng giống như mọi sinh vật khác. Mặt khác ở phương Tây, người ta luôn đi tìm thể xác vĩnh cửu cho linh hồn của con người. Do đó, nhiều nền văn minh đã có ý tưởng tái sinh cái chết bằng cách tạo ra xác ướp hoặc nghĩa địa đá khổng lồ.

Khi Nhật Bản kết thúc thời kì bế quan toả cảng, Fukuzawa Yukichi là một trong số ít người Nhật đến châu Âu để nghiên cứu học thuật. Vì vậy, ông rất sửng sốt khi thấy những gì đang diễn ra ở Hà Lan. Vào thời điểm đó, Nhật Bản vẫn còn những toà thành, ngôi nhà cổ kiểu Nhật nhưng ở Hà Lan đã là những tòa nhà vách kính và báo chí xuất bản hơn 300.000 bản/ngày.

Ngay sau khi trở về Nhật Bản, Fukuzawa Yukichi thành lập Đại học Keio và xuất bản nhiều cuốn sách để truyền bá kiến ​​thức mà ông đã thực sự trải nghiệm về chính trị thời Minh Trị và ở nước ngoài. Ông nghĩ rằng phải bảo tồn nghệ thuật truyền thống của Nhật Bản thời bấy giờ như trà đạo, cắm hoa, Nogaku, gốm sứ,… – những nét văn hóa mà không thể tìm thấy ở phương Tây.

Văn hóa Nhật Bản vừa đạt được sự phát triển riêng vừa chịu ảnh hưởng của các nước khác

Kể từ thời kỳ Jomon Nhật Bản đã tiếp nhận nhiều nền văn hóa và kỹ thuật từ các nước láng giềng như Trung Quốc và Hàn Quốc. Điều gì ẩn sau sự phát triển độc đáo của văn hóa Nhật Bản dù bị ảnh hưởng mạnh mẽ từ các nước khác?

Nguyên nhân có thể là do nhiều nhóm dân tộc cùng tồn tại trong khu vực rộng lớn của quần đảo Nhật Bản. Họ sống ở biển, núi và đồng bằng và chia sẻ kiến thức kinh nghiệm cho nhau. Nhật Bản cũng là bậc thầy tiếp nhận các nền văn hóa ngoại lai. Tuy nhiên, văn hóa được tiếp nhận không bị thay thế mà được cải tiến để phù hợp với bản xứ. Kết quả là, mặc dù các nhóm dân tộc khác nhau từ Hokkaido đến Okinawa phải tiếp nhận thụ động văn hóa của quốc gia khác nhưng vẫn giữ được nét văn hoá cũ, đồng thời sáng tạo thêm những điều mới mẻ.

Văn hóa phương Tây là văn hóa lục địa còn văn hóa Nhật Bản là văn hoá quốc đảo

Tôn giáo của Nhật Bản được sinh ra từ Ấn Độ cổ đại. Phật giáo hiện nay được du nhập vào Nhật Bản thông qua Trung Quốc và Hàn Quốc. Tuy nhiên, với việc bổ sung những suy nghĩ riêng của mình vào Phật giáo, nó đã thay đổi thành một tôn giáo với nhiều vị thần. Hoặc trong Thiên chúa giáo, chỉ riêng có Nhật Bản là những người theo đạo không phải xưng tội mà vẫn được nhận bánh thánh. Kiến ​​trúc Nhật Bản chủ yếu sử dụng gỗ, các vật liệu nhẹ để tạo độ bền cho công trình. Ngược lại kiến trúc phương Tây lại sử dụng nhiều đá và kim loại tạo nên các tòa nhà nặng hơn nhưng chắc chắn.

Với đặc điểm là quốc đảo nên người dân ở đây khá dè dặt khi thể hiện tình cảm. Tuy nhiên, văn hóa phương Tây lại có đặc điểm là mọi người chủ động thể hiện tình cảm qua việc bắt tay, ôm. Vì toàn bộ lãnh thổ Nhật Bản được bao quanh bởi biển nên văn hóa ẩm thực chủ đạo là ăn nhiều cá, trồng lúa và rau thông qua nông nghiệp và tự cung tự cấp. Mặt khác, văn hóa ẩm thực phương Tây là văn hóa ẩm thực chủ yếu ăn lúa mì và thịt. Nhật Bản có nhiều động đất và sóng thần, do đó họ luôn cố gắng cùng tồn tại với sự đe dọa của thiên nhiên, đây có thể coi là bản chất của văn hóa Nhật Bản. Mặt khác, ở phương Tây, quan niệm về các mối đe dọa xảy ra một cách tự nhiên khác với ở Nhật Bản nên con người luôn muốn đối mặt và kiểm soát chúng.

Ngày nay tính cách và cách cư xử của người Nhật vẫn bị ảnh hưởng bởi văn hóa truyền thống. Mọi khía cạnh văn hóa như phong tục, tập quán ăn uống, nếp nghĩ đều được phát triển độc lập. Thực tế là văn hóa được truyền lại cho đến ngày nay có lẽ đều là kết quả nghiên cứu của Fukuzawa Yukichi trong thời kỳ Edo. Nếu Fukuzawa Yukichi không nghĩ đến việc bảo vệ nghệ thuật thì đã không có văn hóa truyền thống Nhật Bản truyền lại cho đến tận ngày nay.

5 thói quen thú vị của người Nhật Bản

Nếu bạn muốn biết thêm các thông tin khác, hãy gửi bình luận xuống dưới bài viết này để ban biên tập của LocoBee chuẩn bị các bài viết trả lời cho vấn đề mà bạn quan tâm nhé.

Để tham gia bình luận hãy đăng ký trở thành thành viên của LocoBee – Hoàn toàn miễn phí! 

ĐĂNG KÝ THÀNH VIÊN LOCOBEE

Tổng hợp LocoBee