Sinh viên tốt nghiệp từ các trường đại học hàng đầu Nhật Bản ngày càng tránh xa nghề công chức, nhưng một số quan chức chính phủ trung ương cho rằng xu hướng đó không hẳn là điều xấu.

 

Một số con số liên quan

Số người đăng ký tham gia Kỳ thi tuyển dụng công chức quốc gia cho các vị trí theo ngành nghề là 18.295 trong năm tài chính 2022, giảm khoảng 7.000, tương đương 30%, so với năm tài chính 2012. Số lượng ứng viên thành công đến từ Đại học Tokyo ít hơn rất nhiều so với những năm trước. Nhiều quan chức tương lai đang theo học tại các trường đại học quốc gia ở các vùng xa xôi và các trường tư thục.

Một quan chức của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi hoan nghênh sự thay đổi này. Quan chức này cho biết: “Với các quan chức hành chính được trang bị những giá trị đa dạng hơn, họ có thể cung cấp các dịch vụ dân sự cho những người có nhu cầu một cách chu đáo hơn trước”. Một quan chức chính phủ cấp cao khác cho biết: “Có thể có ít sinh viên Đại học Tokyo hơn nhưng điều đó không có nghĩa là chất lượng nhân viên thấp hơn”.

Đội ngũ nhân viên đa dạng hơn ở Kasumigaseki của Tokyo, nơi đặt trụ sở của các bộ và cơ quan chính phủ trung ương, có thể mang lại dịch vụ tốt hơn cho người dân. Thế nhưng chính phủ nước này vẫn cần giải quyết vấn đề tại sao nghề nghiệp trong ngành công vụ lại trở nên kém hấp dẫn đối với sinh viên tài năng.

 

Vấn đề thực sự

Ông Takeo Hoshi, Giáo sư chuyên về kinh tế Nhật Bản tại Khoa Kinh tế của trường đại học, nơi có cựu sinh viên bao gồm nhiều quan chức ưu tú, cho biết: “Việc có ít sinh viên đến từ Đại học Tokyo hơn không phải là vấn đề. Nhưng sẽ có vấn đề nếu niềm tin của công chúng vào các chính trị gia và quan chức giảm sút và những sinh viên tài năng sẽ né tránh sự nghiệp công chức.”

Xếp hạng trường đại học là ưu tiên hàng đầu của học sinh Nhật Bản (năm 2023)

Các quan chức được biết là làm việc ngoài giờ kéo dài vào buổi sáng sớm và tối muộn. Cơ quan Nhân sự Quốc gia cho biết nhiều sinh viên có thể lo ngại rằng nghề công chức sẽ gây khó khăn cho họ trong việc nuôi dạy con cái, chăm sóc người thân hoặc có một cuộc sống cá nhân ý nghĩa.

Theo một cuộc khảo sát năm 2020 của Ban Thư ký Nội các, hơn 30% quan chức đang theo đuổi sự nghiệp ở độ tuổi 20 phải làm thêm ít nhất 80 giờ mỗi tháng, ngưỡng được công nhận cho “karoshi” (tử vong do làm việc quá sức). Nhiều người trong số họ còn phải làm thêm giờ mà không được trả lương. Trong khi các công ty tư nhân quản lý chặt chẽ giờ làm việc của nhân viên theo những cải cách về phong cách làm việc của chính phủ, thì sự chênh lệch về giờ làm việc giữa khu vực công và tư nhân ngày càng gia tăng.

 

Kỳ thi tuyển sinh công chức hàng năm

Cơ quan nhân sự năm nay đã hạ giới hạn độ tuổi của người nộp đơn từ 20 xuống 19 cho kỳ thi mùa thu, cho phép sinh viên đại học năm thứ 2 tham gia kỳ thi này. Động thái này được thiết kế để chống lại các công ty tư nhân đang cố gắng tuyển dụng sinh viên tài năng trước khi họ tốt nghiệp.

Số người đăng ký tham gia kỳ thi mùa thu năm nay tăng hơn 1.000 người so với kỳ thi mùa thu năm ngoái. Tuy nhiên, tổng số người đăng ký cho kỳ thi mùa xuân và mùa thu vẫn ngang bằng với năm 2022.

Lời khuyên bổ ích khi phỏng vấn xin việc

Các bộ, cơ quan của Chính phủ cũng đang phải đối mặt với tình trạng đào thải quan chức trẻ. Số quan chức thuộc nhóm ưu tú đã làm việc dưới 10 năm trước khi nghỉ việc là 109 người trong năm tài chính 2020, tăng 50% so với 5 năm trước đó.

Keiichiro Kobayashi, cựu quan chức Bộ Kinh tế, hiện là giáo sư kinh tế vĩ mô tại Đại học Keio, nhớ lại những gì một nhà kinh tế khu vực tư nhân đã nói với ông gần đây: “Ở Nhật Bản, các kỹ sư bị đối xử không tốt trong thời kỳ suy thoái kéo dài ở Thời đại Heisei (1989-2019). Kết quả là ngành công nghiệp sản xuất chứng kiến khả năng cạnh tranh quốc tế của mình bị suy giảm. Nếu không có biện pháp nào được thực hiện, hệ thống quan liêu sẽ sụp đổ tiếp theo.”

 

Tác động tiêu cực của lãnh đạo chính trị

Ông Masashi Nakano, Giáo sư hành chính công tại Đại học Kobe Gakuin và từng là quan chức của Bộ Y tế, cho biết phản ứng trái ngược với sự lãnh đạo chính trị trong hoạch định chính sách đã tăng cường kể từ những năm 1990. Ông nói, điều này đã góp phần làm giảm số lượng sinh viên muốn trở thành quan chức theo đuổi sự nghiệp.

Các chính sách trọng tâm ngày càng được xác định bởi Văn phòng thủ tướng, trong khi các quan chức thường chỉ đơn giản làm theo chỉ đạo.

Nakano nói: “(Các quan chức ưu tú ở) Kasumigaseki từng đóng vai trò trung tâm trong việc hoạch định chính sách, nhưng vị trí của họ đã bị xuống cấp trong khi khối lượng công việc của họ vẫn giữ nguyên”. “Việc sinh viên né tránh là điều đương nhiên. Trong một nền dân chủ, việc các chính trị gia được bầu dẫn dắt các nỗ lực hoạch định chính sách là điều đúng đắn. Nhưng cũng cần phải phân biệt rõ ràng các chính trị gia với các quan chức, những người nên tập trung vào việc soạn thảo các dự luật và thực hiện các công việc văn thư khác như ở Anh, một nền dân chủ nghị viện khác.

Tuy nhiên, các quan chức ở Nhật Bản thậm chí còn được giao nhiệm vụ xây dựng sự đồng thuận và buộc phải hành động như những chính trị gia. Giáo sư nói thêm, điều quan trọng là phải giảm bớt việc làm thêm giờ và cải thiện điều kiện làm việc, nhưng điều đó là chưa đủ để khôi phục lại sự phổ biến của nghề quan liêu. Chúng ta phải thảo luận sâu hơn về những gì các quan chức dự kiến ​​sẽ làm và loại nguồn nhân lực nào là cần thiết cũng như nhu cầu tái thiết lại hệ thống”.

Top 10 công ty mà sinh viên tốt nghiệp năm 2024 ở Nhật mong ước làm việc

 

Nguồn: Asahi

Biên tập: LocoBee