Trong chuyến ghé thăm một quán rượu izakaya theo phong cách Nhật Bản ở Shibuya, Tokyo, một người đàn ông khiếm thị 41 tuổi đến từ Yokohama được yêu cầu gọi món qua điện thoại thông minh mặc dù anh ta không thể nhìn được. Người khách khiếm thị hỏi: “Tôi có thể gọi món trực tiếp bằng lời nói được không?”. Nhân viên phục vụ thay vì hỗ trợ lại lặp lại yêu cầu với giọng điệu như đang nói với một khách hàng phiền phức: “Vui lòng gọi món qua điện thoại.”

 

Không biết có món gì trước mặt mình

Sự việc xảy ra vào ngày 29/4/2022, khi ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 vẫn còn, nhưng đây cũng là kỳ nghỉ dài đầu tiên sau 3 năm không bị hạn chế di chuyển. Sau khi đi dạo quanh Shibuya cùng một người bạn cũng bị khiếm thị một phần, cả hai quyết định vào quán izakaya lúc 8 giờ tối. Hai người với gậy trắng trên tay được dẫn đến chỗ ngồi và được hướng dẫn quét mã QR trên điện thoại để xem thực đơn. Dù đã nhiều lần yêu cầu được gọi món trực tiếp, nhân viên quán vẫn kiên quyết từ chối.

Ảnh minh họa

Đây là khởi đầu của một bữa ăn không mấy vui vẻ. Dù cả hai đều có điện thoại thông minh, nhưng trình đọc màn hình trên điện thoại của họ đọc tất cả các ký tự trên màn hình, khiến việc sử dụng thực đơn điện tử trở nên khó khăn. Người bạn có thị lực kém cố gắng đưa màn hình sát mắt để đặt món. Nhưng khi đồ ăn được mang ra, nhân viên đặt thức ăn xuống bàn mà không hề nói gì, khiến họ không biết có món gì trước mặt mình.

Họ muốn gọi nhân viên phục vụ bằng cách bấm nút trên bàn, nhưng trên bàn có hai nút, họ không biết nên bấm nút nào. Một khách hàng gần đó giúp giải thích rằng có 2 nút: “Gọi nhân viên” và “Hủy yêu cầu” và chỉ vị trí của chúng. Nhờ đó, họ cuối cùng cũng có thể gọi được nhân viên phục vụ. Tuy nhiên, rắc rối vẫn chưa kết thúc. Những món họ không hề đặt thì lại được mang ra, trong khi các món họ nghĩ rằng đã đặt thì lại không có. “Thật tệ hại!” – họ thốt lên khi ăn món yakitori.

 

Quyền được phục vụ bình đẳng

Với hy vọng những người khuyết tật khác không gặp phải trải nghiệm tương tự, người đàn ông đã đưa ra một yêu cầu với nhân viên khi rời quán: “Nếu quán không chấp nhận đặt món bằng lời nói, đáng lẽ phải thông báo cho khách ngay từ lúc vào quán chứ? Chúng tôi cũng cần được giải thích về các nút bấm trên bàn và các món ăn được mang ra.”

Hôm sau, anh liên hệ với công ty quản lý quán để phản ánh sự việc. Cả nhân viên tại quán và người tiếp nhận phản hồi qua điện thoại đều trả lời: “Chúng tôi sẽ cải thiện dịch vụ.” Nhưng câu trả lời đó chỉ mang tính hình thức, không làm anh cảm thấy thuyết phục. Bất kể có khuyết tật hay không, ai cũng có quyền đến bất cứ nơi nào họ muốn và nhận được dịch vụ bình đẳng.

Ứng dụng QR code vào đường dành cho người khiếm thị ở các ga tàu

 

Phản hồi từ công ty vận hành chuỗi izakaya

Công ty quản lý quán nhậu này có trụ sở tại Tokyo, sở hữu hơn 50 cửa hàng izakaya chủ yếu ở khu vực Kanto. Khi Báo Mainichi gửi câu hỏi bằng văn bản về cách xử lý vụ việc và liệu công ty có cải thiện dịch vụ hay không, công ty trả lời: “Chúng tôi đang xác nhận sự thật, nhưng chúng tôi thừa nhận rằng đào tạo và hướng dẫn nhân viên của chúng tôi là không đủ”. Công ty nói thêm, “Chúng tôi đã cân bằng giữa cải thiện dịch vụ với hiệu quả công việc. Chúng tôi rất tiếc vì đã không cân nhắc đầy đủ rằng điều này gây gánh nặng cho người khuyết tật. Chúng tôi coi trọng các bình luận và sẽ nỗ lực nâng cao nhận thức và thực hiện các cải tiến”.

Giá đọc tài liệu bằng âm thanh dành cho người khiếm thị

 

Ý kiến từ Hiệp hội ngành dịch vụ ăn uống

Năm 2016, Luật Xóa bỏ phân biệt đối xử với người khuyết tật của Nhật Bản yêu cầu doanh nghiệp “cố gắng cung cấp sự hỗ trợ hợp lý” cho người khuyết tật, miễn là không gây gánh nặng quá lớn. Từ tháng 4/2024, quy định này trở thành bắt buộc. Một đại diện của Liên đoàn Nhà hàng & Vệ sinh Thực phẩm Quốc gia Nhật Bản, với gần 50.000 thành viên, bình luận: “Các nhà hàng phải tuân thủ luật. Việc này không nên xảy ra.”

Trước khi luật có hiệu lực vào tháng 3/2024, Bộ Y tế, Lao động & Phúc lợi Nhật Bản đã ban hành hướng dẫn cho các cơ sở kinh doanh thực phẩm nhằm đảm bảo họ hỗ trợ khách hàng khiếm thị. Ngoài ra, từ năm 2018, Hiệp hội Dịch vụ Ăn uống Nhật Bản (JF), với 750 công ty thành viên quản lý khoảng 60.000 nhà hàng, đã hợp tác với Hiệp hội Chó Dẫn đường Nhật Bản để phát triển hướng dẫn phục vụ người khuyết tật.

Hướng dẫn này khuyến khích các nhà hàng chấp nhận đặt hàng bằng lời nói, không chỉ qua thiết bị điện tử. Đồng thời, giải thích giá cả cùng với thông tin món ăn một cách rõ ràng. Tuy nhiên, công ty vận hành quán izakaya này không phải là thành viên của các tổ chức trên, do đó có thể chưa tiếp cận được những hướng dẫn này.

Thử nghiệm ứng dụng hỗ trợ người khiếm thị tại nhà ga ở Nhật

 

Ngành dịch vụ ăn uống gặp khó khăn về nhân sự và chi phí

Các đại diện từ cả liên đoàn quốc gia và JF đều đồng ý rằng ngành dịch vụ thực phẩm đang phải chịu cảnh thiếu hụt lao động. Ngoài ra, trong khi khách hàng đã quay trở lại sau đại dịch COVID-19, các nhà hàng phải đối mặt với chi phí nguyên liệu thô tăng vọt. Do đó, có một xu hướng không thể tránh khỏi trong các nhà hàng là giảm số lượng nhân viên xuống mức tối thiểu để tiết kiệm chi phí và giới thiệu điện thoại thông minh và máy tính bảng để tiếp nhận đơn đặt hàng một cách hiệu quả.

Theo công ty nghiên cứu tư nhân Teikoku Databank, một kỷ lục 894 nhà hàng đã phá sản vào năm 2024, vượt qua con số 780 nhà hàng đã phá sản trong đại dịch COVID-19 năm 2020. Công ty trích dẫn tình trạng thiếu hụt lao động là một trong những lý do, chỉ ra rằng chi phí lao động tăng, chẳng hạn như tăng lương để thu hút nhân tài, cũng đang trở thành vấn đề nan giải.

Một cuộc khảo sát người tiêu dùng do Recruit thực hiện từ tháng 5 đến tháng 6 năm 2024, nhận được 8.230 phản hồi hợp lệ, cho thấy 57,1% người được hỏi đã đặt hàng qua điện thoại thông minh của họ, sử dụng mã QR hoặc các phương tiện khác. Con số này cao hơn gấp đôi so với 26,0% được ghi nhận 3 năm trước.

Vali AI dành cho người khiếm thị của Nhật thu hút sự quan tâm toàn cầu

Bạn nghĩ thế nào về vấn đề này? Hãy cho LocoBee biết ngay dưới phần bình luận nhé! 

Để tham gia bình luận hãy đăng ký trở thành thành viên của LocoBee – Hoàn toàn miễn phí! 

ĐĂNG KÝ THÀNH VIÊN LOCOBEE

 

Nguồn: mainichi

Biên tập: LocoBee