Một vấn đề nghiêm trọng đang xuất hiện tại Hokkaido – tỉnh cực Bắc của Nhật Bản, khi điều kiện đánh bắt kém do biến đổi khí hậu đang đe dọa loài cá hồi chum – một trong những loại hải sản được ưa chuộng nhất tại đất nước này.

Một nhà nghiên cứu đã cảnh báo rằng biến đổi khí hậu đang đẩy cá hồi chum tại Hokkaido – chiếm phần lớn sản lượng cá hồi của Nhật Bản – vào cuộc chiến sinh tồn với một loài cá hồi khác để giành nguồn thức ăn, khiến số lượng cá hồi quay trở lại sông để sinh sản giảm mạnh. Giáo sư danh dự Kaeriyama Masahide, chuyên gia sinh thái cá hồi tại Đại học Hokkaido, đã lên tiếng cảnh báo: “Nếu tình trạng này tiếp diễn, Nhật Bản sẽ không còn cá hồi trong thế kỷ tới.”

Sản lượng đánh bắt giảm

Theo chính quyền Hokkaido, sản lượng cá hồi đạt đỉnh với 56,47 triệu con vào năm 2003, nhưng từ đó đã giảm xuống chưa bằng 1/3, chỉ còn 15,62 triệu con vào năm 2024 – mức thấp thứ 2 trong lịch sử kể từ năm 1989. Tình trạng suy giảm kéo dài này đã buộc Maruichi Suisan, một nhà bán lẻ hải sản, phải tăng giá món “Sake Toba” – một loại khô cá hồi chế biến – thêm 20% vào mùa đông năm nay.

“Chúng tôi đã giữ giá không đổi suốt hơn 10 năm, nhưng với sản lượng đánh bắt thấp như hiện nay, chúng tôi không còn lựa chọn nào khác,” quản lý cửa hàng Kei Numahata tại Chợ Cá Nijo ở Sapporo chia sẻ. Loại khô cá hồi dai và đậm vị umami này từ lâu đã là món ăn vặt yêu thích của người Nhật.

Một nhân viên 75 tuổi tại một cửa hàng khác cho biết ông đôi khi phải tăng giá trứng cá hồi lên gấp 3 lần, thừa nhận rằng: “Một số khách hàng đã nói với tôi rằng họ sẽ tạm hoãn mua trong mùa này.”

Ngành công nghiệp cá hồi Nhật Bản chịu áp lực lớn từ biến đổi khí hậu

Ngành đánh bắt cá hồi của Nhật Bản đạt đỉnh vào những năm 1990 và 2000, khi các chương trình ấp trứng và thả cá nhân tạo được mở rộng. Cá hồi con được thả tại Hokkaido và vùng Tohoku ở phía Đông Bắc sẽ ra biển vào mùa xuân, ở lại vùng ven biển cho đến mùa hè. Đến mùa thu, chúng sẽ di cư về phía Bắc qua Biển Okhotsk, Biển Bering và Vịnh Alaska, nơi chúng phát triển và di chuyển theo mùa trước khi quay lại Nhật Bản sau khoảng 4 năm.

Tuy nhiên, chu trình này đang bị gián đoạn. Theo Kaeriyama, cá hồi hồng – loài cá hồi ưa thích vùng nước lạnh – đang gia tăng nhanh chóng ở Biển Bering, thuộc Bắc Thái Bình Dương, do nhiệt độ nước biển tăng lên bởi biến đổi khí hậu. Do cá hồi hồng và cá hồi chum cùng ăn động vật phù du giàu dinh dưỡng, sự cạnh tranh khốc liệt đã nổ ra, khiến cá hồi chum thất thế, chậm phát triển và suy giảm số lượng.

Việc ít cá hồi quay trở lại Nhật Bản đã khiến nguồn cung trứng cá để ấp nhân tạo gặp khó khăn. Hiệp hội Thúc đẩy Nuôi cá hồi và cá nước ngọt tại tỉnh Iwate (Đông Bắc Nhật Bản) từng nhận được 40 triệu trong số 60 triệu trứng cá hồi từ Hokkaido vào năm tài khóa 2023. Tuy nhiên, do tình trạng khan hiếm trứng cá tại Hokkaido, hiệp hội này không nhận được trứng nào trong năm tài khóa này.

Nỗ lực cứu vãn ngành công nghiệp cá hồi Nhật Bản

Dù gặp nhiều khó khăn, ngành công nghiệp cá hồi Nhật Bản vẫn đang tìm cách xoay chuyển tình thế.
Kể từ năm tài khóa 2022, hiệp hội đã tăng gấp đôi trọng lượng của cá hồi con khi thả ra sông, đạt mức 2-3 gram, với kỳ vọng tỷ lệ sống sót sẽ cao hơn nhờ được nuôi lớn hơn trước khi ra biển.

“Chúng tôi sẽ mất vài năm để thấy kết quả, nhưng phải làm những gì có thể,” một quan chức của hiệp hội cho biết. Mặc dù Kaeriyama nhận thấy tiềm năng trong những nỗ lực này, ông cũng cảnh báo rằng nếu không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ là biến đổi khí hậu, việc khôi phục quần thể cá hồi sẽ rất khó khăn.

Người dân tộc thiểu số Ainu đệ đơn kiện chính phủ Nhật Bản về quyền đánh bắt cá hồi

Nguồn: mainichi

Biên tập: LocoBee