Việc sản xuất đồ uống thông qua nấm men nghe có vẻ không hấp dẫn nhưng “kiến thức và kỹ năng nấu rượu sake truyền thống bằng nấm men koji ở Nhật Bản hiện đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể. Kỹ thuật lâu đời này đã tạo ra những sản phẩm sake, shochu và awamori vô cùng được ưa chuộng.
Nội dung bài viết
Kỹ thuật nấu rượu sake – Di sản văn hoá phi vật thể thứ 23 của Nhật
Sake đã tiếp lửa cho nhiều dịp vui và kỷ niệm ở Nhật Bản. Giờ đây, nó lại mang đến một lý do khác để ăn mừng. UNESCO đã công nhận “kiến thức và kỹ năng truyền thống làm rượu sake bằng nấm men koji ở Nhật Bản” là Di sản văn hóa phi vật thể vào ngày 4 tháng 12 năm 2024. Quyết định chấp nhận đề xuất của Nhật Bản được đưa ra tại cuộc họp của ủy ban liên chính phủ được tổ chức tại Paraguay. Điều này nâng tổng số Di sản văn hóa phi vật thể được đăng ký của Nhật Bản lên con số 23.
Nấu rượu sake truyền thống là kỹ thuật thủ công của “toji” (thợ nấu rượu bậc thầy), “kurabito” (thợ nấu rượu) và những người thợ thủ công khác tại các nhà máy sản xuất rượu sake sử dụng koji, một loại nấm mốc, để làm đồ uống có cồn. Kỹ thuật này được gọi là “lên men song song nhiều lần”, rất hiếm trên thế giới. Nó có thể tạo ra hàm lượng cồn cao hơn rượu vang. Trong quá trình này, koji, mọc trên gạo hoặc lúa mì, chuyển hóa tinh bột trong gạo thành đường, sau đó được chuyển hóa thành rượu bởi nấm men.
Theo phác thảo do Nhật Bản đề xuất, nguyên mẫu của kỹ thuật làm rượu sake sử dụng koji đã được thiết lập cách đây hơn 500 năm trong Thời kỳ Muromachi (1336-1573). Kể từ đó, kỹ thuật này đã phát triển theo khí hậu của nhiều vùng khác nhau của Nhật Bản và được truyền lại thông qua sản xuất shochu, awamori, mirin và các sản phẩm khác.
Ủy ban UNESCO lưu ý rằng việc làm rượu sake truyền thống được coi là một món quà thiêng liêng từ các vị thần, là thức uống không thể thiếu trong các lễ hội, đám cưới, nghi lễ chuyển giao và các dịp xã hội và văn hóa và có nguồn gốc sâu xa trong văn hóa Nhật Bản. Trong lần xét duyệt này, Ủy ban cũng đã đăng ký truyền thống làm xà phòng “Nablus” ở Palestine và kiến thức, tín ngưỡng và tập quán liên quan đến việc làm “jang” ở Hàn Quốc là Di sản văn hóa phi vật thể.
Một số thông tin về kỹ thuật nấu rượu sake truyền thống của Nhật
Nấu rượu sake truyền thống là gì?
Nấu rượu sake truyền thống là kỹ thuật nấu rượu sake sử dụng vi khuẩn/nấm men/nấm mốc koji. Những phương pháp này được phát triển bởi những người thợ thủ công tham gia vào quá trình nấu rượu sake, bao gồm “toji” (thợ nấu rượu bậc thầy) và “kurabito” (thợ nấu rượu).
Về cơ bản, đây là một quy trình thủ công và mặc dù một số nhà máy bia hiện đang sản xuất rượu sake hàng loạt, nhưng kỹ thuật nấu rượu sake truyền thống vẫn là gốc rễ của quy trình này.
Rượu sake của Nhật được thế giới ưa chuộng và săn đón như thế nào?
Vậy thì không phải rượu sake đã được UNESCO công nhận sao?
Đó là về kiến thức và công nghệ nấu rượu sake. Nguyên mẫu của công nghệ này đã được thiết lập cách đây hơn 500 năm trong Thời kỳ Muromachi (1336-1573). Nó đã được đăng ký là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào năm 2021.
Những điểm chính của quá trình nấu rượu sake là gì?
Có ba quy trình chính: (1) hấp nguyên liệu thô, gạo và lúa mạch; (2) nuôi vi khuẩn koji trên gạo và lúa mạch đã hấp để tạo ra koji; và (3) lên men hỗn hợp “moromi”.
Moromi là sự kết hợp của các thành phần chính như gạo, koji, “shubo” (men nhân giống) và nước. Có một số khác biệt nhỏ tùy thuộc vào loại rượu sake được làm. Trong quá trình lên men, koji chuyển hóa tinh bột thành đường và nấm men tạo ra rượu từ đường cùng một lúc. Đây được gọi là quá trình lên men song song nhiều lần.
Rượu là một dạng lên men đơn, trong đó nho và các loại nước trái cây khác có chứa đường được lên men bằng nấm men. Bia là quá trình lên men nhiều lần, trong đó các enzyme trong mạch nha chuyển hóa tinh bột trong lúa mì thành đường, sau đó được lên men bằng nấm men.
Ý nghĩa của việc được UNESCO công nhận
Việc đăng ký UNESCO có liên quan đến tầm quan trọng của rượu sake trong xã hội Nhật Bản không?
Rượu sake từ lâu đã được coi là món quà thiêng liêng từ các vị thần. Các yếu tố xã hội và văn hóa cũng được tính đến, vì rượu sake là một phần không thể thiếu trong các lễ hội, đám cưới và các sự kiện xã hội khác của Nhật Bản.
Di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO là gì?
Di sản này được thành lập vào năm 2006 để bảo vệ “văn hóa sống”, như lễ hội, nghệ thuật biểu diễn, kỹ thuật thủ công truyền thống và phong tục xã hội, được truyền từ người này sang người khác và không tồn tại dưới hình thức vật lý.
Hơn 600 di sản đã được đăng ký trên toàn thế giới. Nấu rượu sake truyền thống là đại diện thứ 23 đến từ Nhật Bản. Những di sản khác bao gồm vở kịch “noh”, vở kịch rối “bunraku” và giấy “washi” của Nhật Bản. Liên quan đến thực phẩm, “washoku” đã được đăng ký vào năm 2013.
5 văn hóa Nhật Bản nhất định bạn nên trải nghiệm
Di sản này khác với Di sản thế giới của UNESCO như thế nào?
Di sản thế giới dành cho các di tích khảo cổ và thiên nhiên, và mục đích của nó là bảo vệ các kho báu chung của nhân loại có giá trị toàn cầu. Mặt khác, mục đích chính của Di sản văn hóa phi vật thể là thể hiện sự đa dạng của các nền văn hóa, và chúng không được đăng ký vì giá trị toàn cầu của chúng.
Nếu có dịp hãy uống thử rượu sake và sâu hơn nữa là tới trải nghiệm tại các xưởng nấu rượu sake khi tới Nhật nhé!
Tặng kèm phiếu giảm giá lên đến 3.000 yên – Mua hàng hiệu với giá cực ưu đãi!
Phiếu giảm giá tại Don Quijote: Miễn thuế 10% và giảm thêm 5%
Tổng hợp: LocoBee
bình luận