Khi nhắc đến văn hóa đặc trưng của Nhật Bản, bạn đã bao giờ nghĩ đến Tatami chưa?

Thời gian gần đây có nhiều nhà lát sàn gỗ nhưng vẫn còn rất nhiều người coi Tatami là một phần không thể thiếu trong ngôi nhà, giúp gia chủ thư giãn nghỉ ngơi sau quãng thời gian làm việc mệt mỏi. Trong bài viết này, LocoBee sẽ giới thiệu về lịch sử của Tatami, ảnh hưởng của Tatami đến văn hóa Nhật Bản như thế nào và sức hấp dẫn của Tatami dưới góc nhìn của người nước ngoài.

 

Văn hóa Nhật Bản nhìn từ lịch sử của Tatami

Trong khi nhiều yếu tố của văn hóa Nhật Bản đến từ Trung Quốc thì Tatami là nét độc đáo của Nhật Bản. Hãy cùng nhìn lại lịch sử của Tatami, loại chiếu đã trở thành biểu tượng của văn hóa Nhật Bản cho đến ngày nay.

Tatami đã tồn tại từ thời Heian. Những tấm chiếu giống Tatami được đề cập trong Kojiki nhưng người ta nói rằng hình dạng của những tấm chiếu Tatami như ngày nay có từ thời Heian. Tuy nhiên, có vẻ như chúng đã được sử dụng làm giường ngủ trên sàn gỗ thay vì trải ra toàn bộ căn phòng như ngày nay. Vào thời đó, Tatami có độ dày và họa tiết khác nhau tùy thuộc vào tình trạng của người sử dụng, vì vậy không phải ai cũng có thể sử dụng chúng.

Thời kỳ Kamakura

Vào thời Kamakura, Tatami cuối cùng đã trở thành một loại chiếu bao phủ toàn bộ căn phòng. Phong cách này lần đầu tiên được ủng hộ tại chùa Ginkaku-ji, được lấy cảm hứng từ phong cách xây dựng Shoin-zukuri. (Shoin-zukuri (書院 造) là một phong cách kiến ​​trúc nhà ở của Nhật Bản được sử dụng trong các dinh thự của quân đội, sảnh khách của đền thờ và các khu trụ trì của thiền viện). Tất nhiên, những ngày đó thì Tatami vẫn được coi là một mặt hàng xa xỉ, vì vậy chỉ có hoàng đế và các quý tộc cao cấp mới có thể dùng Tatami. Các mép của Tatami có nhiều hoa văn khác nhau, thể hiện đẳng cấp của quý tộc, vì vậy người ta cấm dẫm lên mép. Phong cách này vẫn còn cho đến ngày nay, và việc dẫm lên mép Tatami được coi là điều cấm kỵ.

Azuchi-Momoyama

Từ thời Azuchi-Momoyama trà đạo đã phát triển và Tatami bắt đầu phổ biến trong giới bình dân. Trong thời kỳ này, cách bố trí của Tatami đã thay đổi tùy thuộc vào vị trí của lò sưởi.

Thời kì Edo

Vào thời Edo, Tatami đã trở thành ngôi nhà chung của người dân. Sen no Rikyu được ghi nhận là người phổ biến Tatami cho người dân cùng với văn hóa trà đạo. Văn hóa trà đạo phổ biến bởi Sen no Rikyu đã truyền bá văn hóa trải Tatami khắp phòng trong giới bình dân. “Phòng trà” nơi tổ chức trà đạo là không gian duy nhất mà nông dân, samurai và quý tộc đều có thể ngồi nói chuyện, với vai trò, địa vị như nhau. Tatami được người dân thị trấn Edo đánh giá cao và người ta đã sáng tạo ra những chiếc chiếu để sử dụng chúng trong một thời gian dài. Cho đến nay, Tatami được sản xuất từ nguyên liệu tự nhiên vẫn được sử dụng. Việc trồng cây cói bắt đầu được thực hiện nghiêm túc từ thời Edo, và vào nửa sau của thời kỳ Edo, “thợ làm Tatami” và “thợ thủ công Tatami” đã ra đời như một nghề nghiệp.

Showa

Trong thời đại Showa, do ảnh hưởng của tốc độ tăng trưởng kinh tế, lối sống của người dân chuyển sang phong cách phương Tây. Cuộc sống của việc ngồi trong một căn phòng kiểu Nhật Bản đã thay đổi cuộc sống của việc ngồi trên một chiếc ghế hoặc sofa. Ngay cả khi thay đổi như vậy, vẫn luôn có một căn phòng kiểu Nhật Bản trong ngôi nhà.

Hiện nay

Trong thời hiện đại, việc lát sàn đã trở nên phổ biến, và số lượng các phòng kiểu Nhật trải Tatami đã giảm xuống. Số người không xây phòng kiểu Nhật trong nhà tăng lên vì việc bảo trì Tatami rất khó khăn, họ cần các phụ kiện như cửa shoji, máy hút bụi và việc lắp đặt phòng kiểu Nhật rất tốn kém. Tuy nhiên, gần đây, Tatami đã bắt đầu được sản xuất để phù hợp với lối sống đang thay đổi của chúng ta, chẳng hạn như Tatami sử dụng vật liệu hóa học và dễ bảo quản và Tatami có thể đơn giản đặt trên sàn nhà, đã trở lại phổ biến.

 

Tại sao Tatami lại có sức hấp dẫn đến vậy?

Gần đây, Tatami đã trở nên rất phổ biến ở nước ngoài. Sức hấp dẫn của Tatami trong mắt người nước ngoài là gì?

Phòng kiểu Nhật được người nước ngoài sống ở Nhật ưa chuộng

Phòng kiểu Nhật Bản rất phổ biến đối với những người nước ngoài sống ở Nhật Bản. Đối với những người nước ngoài sống ở Nhật Bản, những người quan tâm đến văn hóa Nhật Bản, phòng kiểu Nhật là một trong những yếu tố để họ cảm nhận được đất nước Nhật Bản. Có vẻ như ngay cả những người không phải người Nhật cũng bị hấp dẫn bởi sức hấp dẫn của Tatami, có nhiều lý do chẳng hạn như “Tôi thích mùi của Tatami” và “Mỗi khi ngồi lên Tatami tôi cảm thấy bình tâm hơn”.

Những ngôi nhà với những căn phòng kiểu Nhật cũng đang được xây dựng ở nước ngoài

Việc xây dựng những ngôi nhà kết hợp văn hóa Nhật Bản rất phổ biến ở nước ngoài. Nội thất kết hợp văn hóa Nhật Bản như Tatami và cửa shoji để tạo không gian thư giãn hơn. Bên ngoài Nhật Bản, những ngôi nhà được xây dựng với những ý tưởng tự do, chẳng hạn như đặt giường trên Tatami hoặc đặt Tatami và giường trên sàn. Bí mật cho sự nổi tiếng của nó dường như là khả năng biến đổi phong cách nền văn hóa cổ xưa của Nhật Bản.

Khi đơn đặt hàng Tatami từ nước ngoài ngày càng tăng, ngày càng có nhiều cửa hàng Tatami Nhật Bản niêm yết kích thước nước ngoài trên trang web của họ. Trước đây rất khó để đặt mua Tatami vì kích thước của các ngôi nhà khác nhau giữa Nhật Bản và nước ngoài. Có rất nhiều khách hàng, bao gồm cả người Nhật sống ở nước ngoài và người nước ngoài muốn tiếp nhận văn hóa Nhật Bản. Tỷ lệ Tatami được vận chuyển ra nước ngoài đang tăng đều đặn và một số cửa hàng có doanh thu bán ra nước ngoài chiếm tới 40% tổng doanh thu của họ.

Tại sao người Nhật có văn hoá cởi giày?

 

Tóm tắt

Trong bài viết này, LocoBee đã giới thiệu về lịch sử của Tatami, văn hóa Nhật Bản và sức hấp dẫn của Tatami dưới góc nhìn của người nước ngoài. Gần đây, Tatami ngày càng nhận được nhiều đơn đặt hàng không chỉ từ những người Nhật sống ở nước ngoài mà còn từ những người nước ngoài muốn kết hợp chúng vào nội thất của họ. Sự phổ biến của Tatami ở Nhật Bản, vốn đang suy giảm cho đến nay đã được hồi sinh, và thực tế rằng Tatami có thể được sử dụng để thư giãn là bí quyết giúp chúng trở nên phổ biến ở cả Nhật Bản và nước ngoài. Tại sao không tận dụng cơ hội này để khám phá lại sức hấp dẫn của Tatami?

Chiếu Tatami – Văn hoá trong đời sống Nhật Bản

 

Tổng hợp: LocoBee