Oni hay quỷ (鬼) là những sinh vật siêu nhiên giống như quái vật trong các câu chuyện dân gian Nhật Bản, xuất hiện trong sách tranh, truyền thống ném đậu trong lễ hội setsubun (節分) và các huyền thoại trên khắp Nhật Bản. Có thể nói đây là một trong những yokai (妖怪, sinh vật siêu nhiên) nổi tiếng nhất của đất nước này.
Nội dung bài viết
Oni là gì?
Khi nhắc đến Oni, bạn có thể tưởng tượng chúng cầm gậy có đinh, mặc khố có họa tiết da báo, đeo sừng và có cơ thể sơn màu đỏ hoặc xanh dương.
Có nhiều giả thuyết về nguồn gốc của từ “Oni”. Một số cho rằng nó bắt nguồn từ từ “yin” (陰) trong triết lý âm dương của Trung Quốc cổ đại (onmyodo, 陰陽道 ở Nhật Bản). Một số khác lại cho rằng từ này xuất phát từ “ongyo” (隠形), có nghĩa là “linh hồn vô hình” hay “hình dạng ẩn giấu”, với “on” (隠, ẩn giấu) phát triển thành “Oni”. Như vậy, Oni trước kia được coi là đáng sợ vì chúng không thể nhìn thấy, không có hình dáng hay hình ảnh cố định.
Oni trong câu chuyện dân gian ‘Kotoburi Jiisan’
Kobutori Jiisan (こぶとりじいさん), của tác giả Matsuda Shirou (松田司郎) và họa sĩ Takihara Shousuke (滝原章助), Shogakukan (小学館).
Nhiều câu chuyện dân gian Nhật Bản có sự xuất hiện của Oni, khiến chúng trở nên quen thuộc với hầu hết mọi người thông qua sách tranh, anime và các phương tiện truyền thông khác. Một trong những câu chuyện nổi bật nhất có sự xuất hiện của Oni là Kobutori Jiisan (こぶとり爺さん, Ông già có cái bướu). Điểm nhấn của câu chuyện chắc chắn là cảnh ông già nhảy múa cùng Oni. Mặc dù Oni thường được miêu tả như những kẻ phản diện, nhưng trong câu chuyện này, chúng biến thành những yokai vui vẻ, hòa mình vào điệu nhảy và sự ăn mừng.
Nguồn gốc của Kobutori Jiisan có thể được truy tìm về bộ sưu tập các câu chuyện dân gian Uji Shui Monogatari (宇治拾遺物語), được biên soạn vào đầu thời kỳ Kamakura. Cốt truyện gần như giống với phiên bản hiện đại, nhưng các Oni trong bản gốc lại có những đặc điểm đặc biệt. Trong câu chuyện, một ông lão bị mắc kẹt trong cơn bão trên núi, tìm nơi trú ẩn trong hốc cây qua đêm. Khi ông chuẩn bị nghỉ ngơi, một nhóm Oni xuất hiện và hình dáng của chúng khá kỳ quái. Da của chúng có màu sắc sặc sỡ – một số có da đỏ tươi và mặc áo choàng màu xanh, trong khi những con khác có da đen kết hợp với trang phục đỏ. Một số chỉ mặc khố, có con không có miệng, và một số thậm chí chỉ có một mắt. Khoảng 100 con quái vật kỳ lạ này tụ tập lại, tạo thành một vòng tròn và tổ chức một bữa tiệc linh đình. Cảnh tượng này khiến ông lão vô cùng ngạc nhiên.
Tengu là thần hay là yêu quái?
Sự khác biệt giữa Oni đỏ và Oni xanh là gì?
Mặc dù Oni đỏ và Oni xanh là những con quái vật thường xuyên xuất hiện trong các câu chuyện dân gian, như trong Kobutori Jiisan, câu chuyện cũng có sự xuất hiện của một con Oni đen hiếm hoi. Và nếu đã có một con Oni đen, thì cũng dễ hiểu khi có những con Oni với các màu sắc khác nữa.
Trong lễ hội ném đậu Setsubun, Oni đỏ và xanh là màu sắc truyền thống phổ biến. Tuy nhiên, ngoài đỏ và xanh, cũng có Oni màu vàng (hoặc trắng), xanh lá và đen, tổng cộng là 5 loại. Oni trong lễ hội Setsubun thường có 5 màu sắc, một khái niệm bắt nguồn từ giáo lý Phật giáo về Ngũ Uẩn (Gogai, 五蓋), đại diện cho 5 chướng ngại vật trói buộc tâm trí con người.
5 màu sắc của Oni trong Setsubun tượng trưng cho những chướng ngại vật trong tâm hồn con người, mỗi sắc thái đại diện cho một loại gánh nặng tinh thần hoặc ham muốn khác nhau. Màu sắc của Oni gắn liền với giáo lý Phật giáo và các nguyên lý Âm Dương và Ngũ Hành (Onmyo Gogyo, 陰陽五行説).
- Oni đỏ tượng trưng cho tham lam (tonyoku, 貪欲), một trong Ngũ Uẩn. Con Oni này đại diện cho ham muốn và khao khát. Con Oni mang gậy đinh, nổi tiếng với câu nói “Oni ni kanabo” (鬼に金棒), thể hiện đặc tính này.
- Oni xanh đại diện cho sự giận dữ (shinni, 瞋恚), bao gồm ác ý, thù hận và cơn thịnh nộ. Người ta nói rằng, ném đậu vào Oni xanh mang lại hạnh phúc và thịnh vượng.
- Oni vàng (hoặc trắng) biểu thị sự lo âu (joko, 掉挙), đại diện cho sự hối tiếc và sự bám víu cố chấp. Con Oni này thường mang theo một chiếc cưa.
- Oni xanh lá đại diện cho lười biếng (konchin, 惛沈), bao gồm buồn ngủ, lười biếng, thèm ăn và thiếu nghiêm túc. Cầm naginata, đậu được ném vào con Oni này với hy vọng cầu nguyện cho sức khỏe tốt.
- Oni đen tượng trưng cho sự nghi ngờ (gi, 疑), mang theo một chiếc rìu và đại diện cho sự thiếu tin tưởng và phàn nàn.
Mặc dù Oni thường có tiếng xấu như những kẻ phản diện, nhưng những tật xấu mà chúng tượng trưng lại là điều mà tất cả chúng ta đều quen thuộc. Trong thời cổ, người ta có thể đã sử dụng Oni trong lễ hội Setsubun như một cách phản ánh những thiếu sót của chính mình và nhắc nhở về sự cải thiện. Vì vậy, màu sắc của Oni có thể được coi là những chiếc gương phản chiếu bản chất con người. Bằng cách ném đậu, mọi người mong muốn loại bỏ những ham muốn căn bản và cố gắng trở thành những cá nhân tốt hơn.
Oni đại diện cho ham muốn và ác ý nhưng cũng có những Oni hiền lành và mang đến những phước lành cho con người. Vào thời kỳ trước, Oni được coi là những sinh vật linh thiêng. Có lẽ, những Oni cầu nguyện cho con người là những anh hùng vượt ngoài sự hiểu biết của chúng ta.
Ghé thăm thành phố yêu quái Sakaiminato tỉnh Tottori
Hi vọng bài viết mang lại cho bạn những thông tin mà bạn đang tìm kiếm. Nếu bạn muốn biết thêm các thông tin khác, hãy gửi bình luận xuống dưới bài viết này để ban biên tập của LocoBee chuẩn bị các bài viết trả lời cho vấn đề mà bạn quan tâm nhé.
Để tham gia bình luận hãy đăng ký trở thành thành viên của LocoBee – Hoàn toàn miễn phí!
Tổng hợp: LocoBee
