Hệ thống FamilyMart – một trong những chuỗi cửa hàng tiện lợi lớn nhất Nhật Bản, trước đây thường cấp quyền nhượng quyền thương mại cho các nhóm 2 người, thường là vợ chồng.

Tuy nhiên, những thay đổi gần đây trong hợp đồng nhượng quyền đã cho phép các cửa hàng được vận hành bởi một người quản lý duy nhất. Động thái này xuất phát từ tình trạng suy giảm dân số tại Nhật Bản, dẫn đến tình trạng thiếu hụt lao động trong ngành công nghiệp cửa hàng tiện lợi – một phần quan trọng trong cơ sở hạ tầng xã hội của đất nước.

 

Sự thay đổi trong cách nhượng quyền

Vào tháng 8/2024, cô Murata Manami, 28 tuổi, đã trở thành chủ sở hữu một cửa hàng FamilyMart tại Ishinomaki, tỉnh Miyagi, thực hiện ước mơ lâu nay của mình. Cô mong muốn cửa hàng của mình gắn kết với cộng đồng địa phương, tận dụng khoảng 7 năm kinh nghiệm làm việc bán thời gian và coi trọng những cuộc trò chuyện thân mật với khách hàng quen thuộc. Murata quyết định mở cửa hàng riêng sau khi chủ cũ nghỉ hưu vì tuổi tác. Tuy nhiên, quy định chung yêu cầu cửa hàng phải được sở hữu bởi 2 người, chẳng hạn như vợ chồng hoặc người thân trong gia đình, và họ phải toàn tâm toàn ý điều hành cửa hàng. Do chồng cô đang làm việc tại một công ty khác, Murata không thể trở thành chủ cửa hàng vào thời điểm đó.

Bước ngoặt đến vào tháng 5/2024 khi FamilyMart thông báo sẽ cho phép cá nhân sở hữu cửa hàng, ngay cả khi họ không có kinh nghiệm làm việc tại chuỗi cửa hàng này hoặc chưa từng làm quản lý. Cửa hàng của Murata trở thành cửa hàng đầu tiên vận hành theo hệ thống mới. “Nếu không có hệ thống này, có lẽ tôi đã từ bỏ ước mơ kinh doanh của mình,” cô chia sẻ.

Theo FamilyMart, hệ thống này được triển khai vì ngày càng phổ biến tình trạng quản lý cửa hàng được thuê bởi những người sở hữu nhiều chi nhánh, và họ vận hành cửa hàng một mình. Sự thay đổi này cho phép những người không có kinh nghiệm quản lý, chẳng hạn như những nhân viên văn phòng có thể sở hữu cửa hàng. Do đó, công ty cũng đã cải thiện việc hỗ trợ cho những chủ sở hữu mới, chẳng hạn như gia hạn thời gian hỗ trợ sau khi cửa hàng mở cửa và cung cấp khoản tiền để tuyển dụng nhân viên.

Kết quả là trong 5 tháng đầu tiên kể từ khi triển khai hệ thống mới, đã có gần 100 đơn đăng ký tính đến cuối tháng 10/2024. Một quản lý của hệ thống FamilyMart cho biết công ty vẫn ưu tiên mô hình sở hữu 2 người, nhưng cũng đặt kỳ vọng vào hệ thống mới “Chương trình này không chỉ dành cho người độc thân mà còn cho các cặp vợ chồng như gia đình Murata, những người có công việc khác nhau. Số lượng đơn đăng ký vượt xa mong đợi của chúng tôi. Hiện tại, chúng tôi đang chuẩn bị các cửa hàng phù hợp với chương trình này và hy vọng sẽ thấy sự phát triển mạnh mẽ vào năm tài chính 2025 và xa hơn nữa.”

 

Các yếu tố mới đang xuất hiện

Vào tháng 5/2024, ông Yamamoto Kenji và vợ – những chủ sở hữu đầu tiên của cửa hàng 7-Eleven tại Nhật Bản – đã chụp ảnh kỷ niệm 50 năm thành lập cửa hàng ở Yokohama. Mô hình vận hành phổ biến nhất của cửa hàng tiện lợi là công ty điều hành cung cấp biển hiệu, sản phẩm và các hỗ trợ khác cho chủ nhượng quyền để đổi lấy tiền phí nhượng quyền khi ký hợp đồng với trụ sở chính. Mô hình này giúp các cửa hàng có được danh tiếng, kiến thức kinh doanh và quyền tiếp cận sản phẩm, dịch vụ cũng như sự hỗ trợ từ cấp quản lý cao hơn.

Theo ông Yamaoka Yuki, Giám đốc điều hành Viện Nghiên cứu Nhượng quyền Nhật Bản, nhiều hợp đồng nhượng quyền chỉ giới hạn cho doanh nghiệp hoặc yêu cầu khoản đầu tư ban đầu từ 10 triệu yên trở lên (tương đương khoảng 64.000 USD). Chẳng hạn, chi phí mở một cửa hàng mì ramen nhỏ có thể lên tới 15-16 triệu yên (tối đa 103.000 USD).

Trong khi đó, một cửa hàng tiện lợi có thể được mở với khoản đầu tư chỉ từ 1 đến 3 triệu yên (khoảng 6.400 – 19.000 USD), với các tùy chọn cho phép công ty vận hành chi trả chi phí xây dựng và thiết bị. Vì chủ cửa hàng nhận được nhiều sự hỗ trợ, việc bắt đầu kinh doanh tương đối dễ dàng. Mô hình này thậm chí còn được gọi là “turnkey business” – tức là chủ sở hữu có thể vận hành ngay khi nhận cửa hàng.

Tuy nhiên, dù việc mở cửa hàng khá dễ dàng, nhưng việc vận hành ổn định lại là một thách thức, do các cửa hàng hoạt động 24/7. Ngoài việc thay thế nhân viên bán thời gian khi cần, nhiều chủ cửa hàng phải làm việc nhiều giờ hơn để tối đa hóa lợi nhuận. Lý do các cặp vợ chồng thường phù hợp với vai trò này là họ có thể làm việc liên tục, dễ dàng xây dựng lòng tin và hưởng lợi từ ưu đãi thuế.

Ông Yamamoto Kenji, người đã mở cửa hàng 7-Eleven đầu tiên tại Nhật Bản vào năm 1974 ở quận Toyosu, Tokyo, cho biết ông tìm kiếm một đối tác kinh doanh với điều kiện họ sẽ cùng nhau sở hữu cửa hàng. Thời điểm đó, hôn nhân được coi là dấu hiệu của sự đáng tin cậy, và tại Mỹ, các cặp vợ chồng là nhóm chủ sở hữu cửa hàng tiện lợi phổ biến nhất. Theo ông Yamaoka, không chỉ các cửa hàng tiện lợi mà cả những doanh nghiệp trong ngành khác như chuỗi bán lẻ trang phục bảo hộ Workman và chuỗi nhà hàng Yakitori Daikichi, cũng khuyến khích các cặp vợ chồng điều hành cửa hàng.

Các loại bánh kẹo vị mơ có thể mua tại combini ở Nhật

 

Phân tích từ chuyên gia

Theo Viện Nghiên cứu Dân số và An sinh Xã hội Quốc gia Nhật Bản, vào năm 2020, khoảng 28% nam giới và 18% phụ nữ vẫn độc thân – con số cao nhất từ trước đến nay. Sự thay đổi về nhân khẩu học đồng nghĩa với việc không thể luôn kỳ vọng các cặp vợ chồng sẽ đảm nhận vai trò chủ sở hữu cửa hàng.

Bà Nagai Tomomi, chuyên gia phân tích cấp cao tại Toray Corporate Business Research Inc. và thành viên của Ủy ban Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản về “mô hình mới” cho cửa hàng tiện lợi, nhận định: “Chúng ta không còn sống trong thời đại ai cũng kết hôn. Việc điều chỉnh hệ thống theo sự thay đổi của xã hội là một điều tích cực.”

Tuy nhiên, ngay cả các cặp vợ chồng đồng sở hữu cũng đang phải đối mặt với điều kiện lao động khắc nghiệt, chẳng hạn như không thể nghỉ phép. Dựa trên tình hình đó, bà Nagai nhấn mạnh sự cần thiết của việc trụ sở chính hỗ trợ toàn diện: “Việc mở rộng cơ hội là tốt, nhưng gánh nặng vẫn quá lớn đối với một người thiếu kinh nghiệm.”

Vậy các công ty khác trong ngành cửa hàng tiện lợi Nhật Bản phản ứng thế nào?

Lawson cho phép các cá nhân làm chủ cửa hàng nếu đáp ứng các điều kiện như hoàn thành khóa đào tạo hoặc được chủ cửa hàng hiện tại giới thiệu. Trong khi đó, 7-Eleven vẫn yêu cầu mô hình sở hữu 2 người và không có kế hoạch thay đổi chính sách này, với lý do đảm bảo sự vận hành ổn định của cửa hàng.

Hướng dấn lấy Juminhyou bằng thẻ Mynumber

Để tham gia bình luận hãy đăng ký trở thành thành viên của LocoBee – Hoàn toàn miễn phí! 

ĐĂNG KÝ THÀNH VIÊN LOCOBEE

Phiếu giảm giá tại Don Quijote: Miễn thuế 10% và giảm thêm 5%

Tặng kèm phiếu giảm giá lên đến 3.000 yên – Mua hàng hiệu với giá cực ưu đãi!

 

Nguồn: mainichi

Biên tập: LocoBee