Nhật Bản: Quy định của lớp học do học sinh đặt ra “đi quá xa”?

27/07/2024

Học sinh tại một trường trung học cơ sở ở Saitama hiện có thể tự đặt ra các quy tắc lớp học riêng ngoài các quy tắc của trường. Đây là một sáng kiến nhằm giải quyết các vấn đề trong đời sống học đường. Tuy nhiên, trong khi hệ thống phản ánh ý kiến đóng góp của một số học sinh, những học sinh khác lại thấy khó hiểu và phụ huynh đang đặt câu hỏi về toàn bộ dự án.

Trường học tự do ở Nhật Bản

Ngay sau khi bắt đầu vào tháng 4 năm 2023 tại trường trung học cơ sở ở Okegawa, tỉnh Saitama, một cậu bé 13 tuổi đã nhận được một bản in liệt kê các quy tắc của trường. Sau đó, giáo viên chủ nhiệm của cậu đã truyền đạt bằng lời một số “quy tắc” bổ sung khiến cậu ngạc nhiên như:

“Nếu bạn quên một điều gì đó nhiều lần, bạn sẽ không được ăn thêm vào giờ ăn trưa”

“Không được nghỉ giải lao giữa các tiết học cho đến khi tất cả mọi người trong mỗi nhóm đã sẵn sàng cho bài học tiếp theo”.

Theo học sinh này, nếu một quy tắc bị vi phạm, điều đó sẽ được báo cáo với giáo viên chủ nhiệm. Đôi khi cậu không đi vệ sinh giữa các tiết học vì không thể chuẩn bị bài kịp thời.

“Cảm giác ngột ngạt, như thể học sinh đang theo dõi lẫn nhau vậy”, cậu học sinh nói với người mẹ 48 tuổi của mình, người đã đặt câu hỏi về các chính sách của trường. Bà mẹ này cho biết “Đối với một gia đình nghèo, bữa trưa có thể là nguồn dinh dưỡng quan trọng. Và một số học sinh có thể cần phải đi vệ sinh ngay lập tức do các vấn đề sức khỏe. Những “quy tắc” này có thể cản trở sự phát triển về thể chất và tinh thần của trẻ em và có khả năng vi phạm quyền con người của chúng”.

Cả 2 quy tắc đều đã bị bãi bỏ vào mùa hè năm ngoái. Phó hiệu trưởng giải thích “Như chúng tôi nghĩ, chúng tôi quyết định rằng việc liên kết những món đồ bị quên với việc được ăn thêm vào bữa trưa là có vấn đề”. Về quy tắc về giờ nghỉ giải lao, ông cho biết, “Giáo viên chủ nhiệm đã nói với học sinh rằng đi vệ sinh là một chức năng của cơ thể và không nên bị cản trở”.

Nhà trường tổ chức các cuộc họp định kỳ với đại diện lớp và giáo viên chủ nhiệm để thảo luận về cuộc sống ở trường. Quan điểm của trẻ em như “Nhiều học sinh thường xuyên quên đồ. Chúng ta nên giải quyết vấn đề này bằng cách nào đó” và “Có thể thấy một số học sinh vẫn chưa sẵn sàng cho tiết học tiếp theo trong giờ ra chơi” đã dẫn đến việc chấp thuận quy tắc “không được thêm đồ ăn lần hai cho những học sinh hay quên”. Các quy tắc khác do học sinh tạo ra vẫn được áp dụng như “Các nhóm trưởng của lớp chỉ ra những khu vực chưa được vệ sinh sạch sẽ (bởi các bạn học sinh)”.

Trong khi đó, cũng có những quy tắc mà nhà trường không biết, chẳng hạn như “Dây rút quần đùi thể dục phải cùng màu với màu khi mua”. Học sinh nam cho biết “Cả lớp náo loạn khi có người đổi màu dây rút”. Mẹ của em tự hỏi liệu học sinh có áp dụng tư duy ràng buộc mọi người bằng các quy tắc hay không.

Mục đích của việc lập quy tắc do học sinh lãnh đạo là “xác định các lĩnh vực cần cải thiện trong đời sống học đường và phát triển các kỹ năng giải quyết vấn đề”. Tuy nhiên, điều này đã gây ra tranh cãi. Phó hiệu trưởng cho biết “Một số ý tưởng của học sinh rất tuyệt vời, trong khi một số khác lại đi quá xa. Giáo viên chủ nhiệm sẽ xem xét kỹ lưỡng hơn với các quy tắc này”.

Sau khi các quy định quá nghiêm ngặt hoặc tùy tiện của trường học ở Nhật Bản được công chúng chú ý trong những năm gần đây, Bộ giáo dục nước này trong sổ tay hướng dẫn giáo viên năm 2022 đã nêu rằng “mong muốn” phản ánh ý kiến của học sinh và phụ huynh khi xem xét các quy định của trường. Ngày càng có nhiều trường áp dụng các hệ thống mà học sinh tích cực tham gia vào việc tạo ra các quy định của trường.

Giáo sư Ryo Uchida của Đại học Nagoya, một chuyên gia về các vấn đề quy định của trường học, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của những sáng kiến như vậy, nhưng lưu ý rằng, “Đôi khi trẻ em có thể đề xuất các quy định vô lý. Nhà trường nên từ chối các đề xuất như “không được cung cấp đồ ăn lần hai cho những học sinh hay quên đồ” và cần giải thích các vấn đề liên quan đến các quy định như vậy cho học sinh”.

Trong môi trường trường học, nơi mà “sự lệch lạc” gặp phải sự phản kháng, trẻ em và thanh thiếu niên có thể trải qua mức độ căng thẳng cao đến mức chúng thấy dễ dàng hơn khi không tham gia. Tuy nhiên, mối nguy hiểm lớn nhất là khả năng các quy tắc của trường học bóp nghẹt quyền tự do ngôn luận của một người và cuối cùng cản trở khả năng khám phá bản thân và thế giới xung quanh của một người trẻ.

Bạn nghĩ sao về vấn đề này?

Các trường học cộng đồng tăng nhanh tại Nhật Bản

Ishikawa: Nhóm người Việt tông xe vào một trường học khi chạy trốn cảnh sát