Tại sao đồ ăn Nhật Bản lại tốt cho sức khỏe? Tất cả là nhờ vào việc đầu tư vào giáo dục về thực phẩm để nâng cao nhận thức về sức khỏe và thói quen dinh dưỡng cho mọi người.

Hệ thống giáo dục Nhật Bản – điều cần biết trước khi đi du học

 

Tsukemono Ichiju Sansai

Về giáo dục, trẻ em Nhật Bản được dạy thói quen ăn uống lành mạnh, bền vững cũng như được dạy về thái độ đối với thực phẩm từ nhỏ. Học sinh được tìm hiểu về các sản phẩm địa phương và theo mùa khác nhau và cách chế biến từ giáo viên dinh dưỡng, cùng với các kỹ năng sống khác.

Ngoài ra, mọi trường tiểu học công lập và hầu hết các trường trung học cơ sở đều có chương trình ăn trưa tại trường do các chuyên gia dinh dưỡng được chứng nhận chuẩn bị. Bạn có thể ngạc nhiên khi biết rằng học sinh mang bữa ăn từ nhà bếp của trường đến lớp học và phục vụ các bạn cùng lớp.

Bên cạnh việc là quốc gia có tuổi thọ trung bình cao nhất thế giới, ẩm thực lành mạnh và chương trình giáo dục thực phẩm được công nhận trên toàn cầu của Nhật Bản đang giảng dạy tại các trường học cũng là một triết lý của Nhật Bản về shokuiku (食育) – “giáo dục về thực phẩm”. Shokuiku là một triết lý giáo dục dựa trên ý thức xã hội để ăn ngon. Các chương trình shokuiku dạy cho thế hệ trẻ những kiến thức phù hợp về dinh dưỡng và văn hóa ẩm thực được chính phủ ủng hộ.

Quan điểm của người Nhật về thực phẩm và dinh dưỡng

 

Kết hợp các nguyên tắc shokuiku

Nhưng làm thế nào để có thể kết hợp các nguyên tắc shokuiku vào cuộc sống? Thật ra, bạn không cần chương trình của chính phủ hay giáo viên dinh dưỡng để có lối sống lành mạnh!

Hãy tham khảo những điều dưới đây:

1. Chỉ ăn no 80%

Được gọi là hara hachibun-me (腹八分目) “80% dạ dày”, nó dựa trên lời dạy của Nho giáo khi bạn lắng nghe cơ thể mình và ngừng ăn trước khi cảm thấy no. Việc này có thể ngăn bạn ăn quá nhiều và giúp bạn có ý thức hơn trong việc lựa chọn thực phẩm của mình. Trên thực tế, một thử nghiệm lâm sàng của Nhật Bản trên chuột đã phát hiện ra rằng việc hạn chế lượng thức ăn thay vì ăn no giúp kéo dài tuổi thọ của chuột. Do đó, ăn uống có chánh niệm sẽ giúp phần nào cải thiện sức khoẻ của bạn.

2. Ăn thực phẩm chưa qua chế biến

Sagen Ishizuka là một người yêu thích gạo lứt và không khuyến khích tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn. Mặc dù thực phẩm chế biến rất ngon, nhưng chúng chứa nhiều chất béo không lành mạnh và còn có chứa thêm đường, natri và calo. Ăn thực phẩm chưa qua chế biến bao gồm cả da và cả con cá thay vì phi lê sẽ cung cấp cho bạn protein, chất xơ, chất béo có lợi cho tim và các vi chất dinh dưỡng. Loại bỏ thực phẩm chế biến sẵn trong chế độ ăn uống của bạn là điều khó khăn trong thời đại hiện đại này nhưng hãy cố gắng hạn chế đến mức có thể.

3. Ăn thực phẩm theo mùa và theo vùng

Thay vì tiếp cận với cùng một loại sản phẩm có sẵn quanh năm, hãy tìm hiểu thị trường nông sản để biết các loại trái cây và rau quả tươi theo vùng và theo mùa. Bạn có thể nhận thức rõ hơn về nguồn gốc thực phẩm của mình, cách sản xuất như thế nào và đang có mùa hoa quả nào. Từ những quả cà chua ngon ngọt vào mùa hè, những loại táo đầy màu sắc vào mùa thu, bạn có thể trở nên trân trọng hơn sự thay đổi của các mùa!

4. Thưởng thức bữa ăn cùng mọi người

Mặc dù bữa ăn mang đi là một phương pháp tiện lợi để no lâu, nhưng nó lại làm giảm cảm giác thích thú khi ăn uống. Chia sẻ bữa ăn với gia đình và bạn bè sẽ xây dựng tình bạn và có thể giúp đa dạng hóa các món ăn của bạn. Như Aristotle đã nói, “Con người về bản chất là một động vật xã hội.”

 

Giáo dục về thực phẩm tại trường học

Cha mẹ bạn có thể đã dạy bạn ăn rau, nhưng dạy trẻ cách ăn uống lành mạnh có nghĩa là gì?

Thay vì dạy trẻ em thông qua việc đọc sách giáo khoa và các bài giảng, các trường học Nhật Bản đều thu hút học sinh tham gia. Hầu hết các trường học Nhật Bản dạy tề gia nội trợ được gọi là katei-ka (家庭科) từ tiểu học đến trung học. Học sinh không chỉ học nấu ăn mà còn học về các yếu tố dinh dưỡng trong thực phẩm, sức khỏe cộng đồng, các thành phần khác nhau tạo nên một bữa ăn ichiju sansai, nghi thức ăn uống, cũng như các sản phẩm và thực phẩm theo mùa và theo vùng khác nhau.

 

Bữa ăn học đường Kyushoku

Nhiều trường mầm non, tiểu học và trung học cơ sở trên khắp Nhật Bản phục vụ bữa ăn học đường gọi là kyushoku (給食), có từ năm 1889. Nó được bắt đầu với mục đích nhằm chống suy dinh dưỡng ở trẻ em, vốn là một vấn đề nghiêm trọng vào thời điểm đó. Một trường tiểu học ở tỉnh Yamagata phục vụ món kyushoku đầu tiên gồm onigiri, cá nướng và tsukemono. Ngay sau đó, nhiều trường học cũng bắt đầu phục vụ kyushoku cho học sinh của mình.

Mãi cho đến sau Thế chiến II, kyushoku mới thực phổ biến hơn. Chính phủ Nhật Bản đã điều chỉnh kyushoku thành một chương trình quốc gia để không chỉ phục vụ các bữa ăn bổ dưỡng mà còn là cơ hội để dạy shokuiku cho học sinh.

Những bữa ăn này giống như bữa ăn hàng ngày ở nhà, dựa trên bữa ăn ichiju sansai. Bữa ăn này thường dựa trên washoku, nhưng các món ăn không phải của Nhật Bản như mì ống, bánh mì và các món ăn như món ăn Trung Quốc, Hàn Quốc và Ý cũng rất phổ biến.

Hầu hết các bữa ăn đều được nấu tại nhà ăn của trường, tuy nhiên cũng có một số trường thuê các trung tâm kyushoku lớn hơn nấu ăn. Những bữa ăn này được lên kế hoạch và thực hiện bởi các chuyên gia dinh dưỡng được chứng nhận. Kyushoku cung cấp nhiều loại sản phẩm tươi sống của địa phương để cung cấp bữa ăn bổ dưỡng và ngon miệng cho học sinh.

 

Giáo dục dinh dưỡng

Bạn có thể ngạc nhiên khi biết rằng kyushoku được mang từ nhà ăn của trường đến lớp học và do chính học sinh phục vụ! Hoạt động này không chỉ thu hút sự tham gia của học sinh mà còn tạo cho các em tinh thần trách nhiệm và nghĩa vụ chung. Ngoài ra, học sinh cũng được học cách thực hành vệ sinh đúng cách, an toàn thực phẩm cơ bản và dọn dẹp.

Đó là một cơ hội duy nhất để học sinh học cả kỹ năng mềm và kỹ năng cứng. Thông qua kyushoku và kateika, học sinh vừa trở thành người tiêu dùng vừa là người tham gia vào hệ thống thực phẩm phức hợp, được trang bị kiến thức về các hướng dẫn chế độ ăn uống.

Làm nổi bật tầm quan trọng của giáo dục dinh dưỡng và thực phẩm trong thế hệ trẻ không phải là một cuộc cách mạng. Nhiều triết lý phương Đông từ lâu đã nhận ra rằng tầm quan trọng của thực phẩm không chỉ là nguồn cung cấp thực phẩm. Ăn uống là một hoạt động chung và cũng là cơ hội để tìm hiểu về thực phẩm theo mùa và tác động của thực phẩm đối với cơ thể.

“Thực phẩm và dinh dưỡng” đóng vai trò quan trọng nhất trong việc nuôi dưỡng nhân cách và tiếp thu các kỹ năng sống của trẻ em. Hiện nay, shokuiku (giáo dục dinh dưỡng và thực phẩm) chắc chắn được xem là nền tảng của đời sống con người, là nền tảng của trí dục, đức dục, thể dục, và được đẩy mạnh vì mục tiêu giáo dục con người tiếp thu kiến thức về “thực phẩm và dinh dưỡng” và khả năng lựa chọn “thực phẩm và dinh dưỡng” phù hợp cho bản thân thông qua các trải nghiệm khác nhau, giúp họ có thói quen ăn uống lành mạnh.

4 thực phẩm được cho là bí quyết sống thọ của người Nhật

[Tokyo] Điều kiện nhận trợ cấp 5000 yên mỗi tháng cho trẻ em dưới 18 tuổi

 

Tổng hợp: LocoBee