Thủ tướng Kishida Fumio tự hào phát biểu rằng nền kinh tế Nhật Bản đang có những bước phát triển tích cực, trong đó có “mức tăng lương cao nhất trong 30 năm qua”. Mặc dù đúng là các công ty, đặc biệt là các công ty lớn, đã trả lời rằng họ muốn tăng lương ở mức cao trong cuộc tuyển dụng lao động mùa xuân năm nay, nhưng phần lớn người dân cảm thấy việc tăng lương không có nhiều ý nghĩa. Sato Kenta một nhà phân tích kinh tế, cho biết: “Thu nhập trung bình hàng năm ở Nhật Bản là 4,43 triệu yên, nhưng tỷ lệ gánh nặng quốc gia đang tăng lên cùng với giá cả, chênh lệch thu nhập và chênh lệch giữa các thế hệ ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn.”
Nội dung bài viết
Thủ tướng Kishida đưa ra mức tăng lương cao nhất trong 30 năm
“Một phần do các biện pháp chính sách, các công ty có mong muốn đầu tư nhiều hơn vào nguồn nhân lực, chẳng hạn như tăng lương tổng thể 3,66% và 3,36% đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, mức cao nhất trong 30 năm, đồng thời đầu tư trong nước vượt quá 100 nghìn tỷ yên. Nền kinh tế Nhật Bản đang dần cho thấy những bước phát triển tích cực, chẳng hạn như mức giá cổ phiếu cao lần đầu tiên sau 33 năm.”, trong một cuộc họp báo vào ngày 21 tháng 6, Thủ tướng Kishida đã nhấn mạnh kết quả của các chính sách kinh tế của ông như trên.
Không có gì ngạc nhiên khi thủ tướng, người đã nhiều lần yêu cầu các công ty tăng lương bất ngờ về kết quả thu được. Theo dữ liệu phản hồi của Keidanren được công bố vào tháng 5, tỷ lệ tăng lương của các công ty lớn (có từ 500 nhân viên trở lên) trong đợt tuyển dụng lao động mùa xuân năm nay là 3,91%, mức cao nhất kể từ năm 1992 trong 31 năm. Khi nhìn vào phản hồi (kiểm đếm lần cuối) của các công ty đối với yêu cầu tăng lương của các liên đoàn lao động trực thuộc do RENGO công bố vào ngày 5/7, tỷ lệ tăng lương trung bình là 3,58%, mức cao nhất trong 30 năm.
Tuy nhiên, tăng lương gần như vô nghĩa. Tiền lương thực tế đã giảm trong 14 tháng liên tiếp và chi tiêu của người tiêu dùng cũng giảm so với cùng kỳ năm ngoái. Những lời của thủ tướng không thu hút được sự đồng cảm và nghe có vẻ sáo rỗng. Lý do là dù tiền lương đã được tăng lên nhưng gánh nặng đối với người dân sẽ lớn hơn và họ lo lắng cho tương lai nhiều hơn. Theo khảo sát thống kê lao động hàng tháng (báo cáo sơ bộ) do Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi công bố vào ngày 7 tháng 7, tổng thu nhập tiền mặt (danh nghĩa) là 283.868 yên, tăng 2,5% so với cùng tháng năm trước. Tuy nhiên, nhìn vào tiền lương thực tế, phản ánh biến động giá cả, chúng đã giảm 1,2% so với cùng kỳ năm ngoái, đánh dấu tháng giảm thứ 14 liên tiếp. Nói cách khác, tăng lương đã không bắt kịp với tăng giá trong hơn một năm.
“Với điều này, thật khó để nới lỏng hầu bao.” Theo cuộc khảo sát hộ gia đình tháng 5 do Bộ Nội vụ và Truyền thông công bố vào ngày 7 tháng 7, chi tiêu tiêu dùng thực tế của các hộ gia đình từ hai người trở lên đã giảm 4,0% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là tháng thứ 3 liên tiếp giảm so với cùng kỳ năm ngoái và thậm chí trên cơ sở danh nghĩa, nó đã giảm 0,4% so với cùng kỳ năm ngoái.
Gánh nặng an sinh xã hội vẫn gia tăng
Ngoài ra, các gánh nặng quốc gia như thuế và phí bảo hiểm xã hội ngày càng tăng. Bộ Tài chính đã công bố vào tháng 2 năm nay rằng tỷ lệ gánh nặng quốc gia, là tổng của tỷ lệ gánh nặng thuế và tỷ lệ gánh nặng an sinh xã hội, sẽ đạt 46,8% trong năm tài khóa 2023. Tỷ lệ gánh nặng quốc gia là 34,1% vào năm 2003, nhưng vẫn ở mức 40% kể từ năm 2013. Trong năm tài chính 2023, gánh nặng thuế sẽ là 28,1% và gánh nặng an sinh xã hội sẽ là 18,7%, tăng 4,9 % và 1,8 % so với 10 năm trước. So với 20 năm trước vào năm 2003, mức tăng là 7,6% và 5,1%.
Việc tăng thuế tiêu thụ trong năm 2014 và 2019 đã góp phần đáng kể vào việc tăng tỷ lệ gánh nặng thuế, nhưng chính quyền ông Kishida đã quyết định tăng thuế phù hợp với mức tăng mạnh trong chi tiêu quốc phòng vào cuối năm 2022, cũng như các biện pháp đảm bảo tài chính, nguồn lực để chống lại tỷ lệ sinh giảm.Do đó, giả thuyết cho rằng phí bảo hiểm xã hội sẽ tăng cũng được đưa ra. Xét thực tế tăng thuế thừa kế năm 2015 và giảm miễn trừ vợ/chồng từ năm 2018, túi tiền của người dân ngày càng ít đi, nỗi lo tương lai không dứt.
Ngành nghề lương cao ở Nhật Bản
Trung bình một công dân Nhật Bản có thu nhập hàng năm là 4,43 triệu yên chi tiêu bao nhiêu?
Khi đó, cuộc sống với thu nhập trung bình hàng năm là 4,43 triệu yên ở Nhật Bản sẽ ra sao? Mặc dù rất khó để khái quát hóa nhưng thu nhập thực tế trung bình bao gồm cả tiền thưởng là dưới 300.000 yên mỗi tháng một chút. Tuy nhiên, theo “Báo cáo khảo sát ngân sách gia đình” (2022) của Bộ Nội vụ và Truyền thông, chi tiêu tiêu dùng trung bình hàng tháng của hộ gia đình một người là 161.753 yên, trong khi hộ gia đình có 2 người trở lên là 290.865 yên. Mặc dù số hộ gia đình có thu nhập kép đang tăng lên trong thời gian gần đây, nhưng rõ ràng là các hộ gia đình chỉ dựa vào thu nhập của một người đang ở trong tình trạng khó khăn vào thời điểm này.
Hơn nữa, nhìn vào chi tiêu tiêu dùng theo mặt hàng, “thực phẩm” là 81.888 yên, “giao thông/liên lạc” là 41.535 yên, “giáo dục/giải trí” là 27.619 yên, “nhà ở” là 18.652 yên, và “giáo dục” vẫn ở mức 11.439 yên. Nếu 1 hộ gia đình phải đi thuê nhà, chi phí về nhà ở đương nhiên sẽ tăng lên đáng kể. Những gia đình có tài sản thế chấp sẽ không thể xoay xở với ít hơn 20.000 yên. Nhìn vào thu nhập trung bình hàng năm theo nhóm tuổi, chúng ta có thể thấy rằng con số “4,43 triệu yên” cuối cùng cũng đạt được sau những năm cuối 30 tuổi. “20-24 tuổi” là 2,69 triệu yên, “25-29 tuổi” là 3,71 triệu yên, “30-34 tuổi” là 4,13 triệu yên và “55-59 tuổi” có thu nhập trung bình hàng năm cao nhất là 5,29 triệu yên.
Tuy nhiên, nếu bước qua tuổi 35 và đạt “4,43 triệu yên”, mức chi tiêu sẽ tăng lên. Chẳng hạn, “giáo dục” được ước tính là 11.439 yên, nhưng khi trẻ em lớn lên, các chi phí như trường luyện thi và bài học sẽ tăng lên. Nếu vợ/chồng làm việc toàn thời gian, bạn có thể trang trải bằng thu nhập thực tế của hộ gia đình, nhưng nếu bạn chỉ cộng thêm việc làm không thường xuyên như việc làm bán thời gian, bạn sẽ buộc phải sống một cuộc sống khó khăn.
Điều gì sẽ xảy ra với mức lương tối thiểu trong thời gian tới?
Lương không tăng mà chỉ tăng gánh nặng
Thủ tướng Kishida chủ trương “từ tiết kiệm đến đầu tư” và kêu gọi hình thành tài sản thông qua đầu tư để không dẫn đến khó khăn khi về già. Tuy nhiên, có rất nhiều người không có đủ tiền để đầu tư. Ban đầu, những người giàu có với tiền mặt trong tay và những hộ gia đình độc thân ở độ tuổi 20 có thể hưởng rất nhiều lợi ích từ lãi kép từ các khoản đầu tư có thể tốt, nhưng cuộc sống của những người khác lại rất khó khăn. Trong khi giá cả, thuế má, gánh nặng đóng bảo hiểm xã hội tăng cao thì tiền lương gần như không thay đổi suốt 30 năm qua. Nếu bạn nhìn vào lập trường của chính phủ về “bù đắp sự thiếu hụt bằng thay đổi công việc, công việc phụ và đầu tư”, bạn có thể thấy rằng chênh lệch thu nhập và chênh lệch thế hệ sẽ phát sinh.
Chính phủ đã công bố kết quả tài chính năm tài khóa 2022, cho thấy doanh thu từ thuế là 71,1374 nghìn tỷ yên, tăng 6,1% so với năm tài khóa trước. Người ta nói rằng đây là lần đầu tiên nó phá vỡ mức 70 nghìn tỷ yên, thiết lập mức cao kỷ lục trong năm thứ 3 liên tiếp. Thủ tướng Kishida vui mừng vì doanh thu thuế đã tăng lên trong khi tỷ lệ gánh nặng quốc gia đang gia tăng. Thật khó tin rằng thủ tướng, người chưa nhìn thấy tình hình tài chính hộ gia đình nghiêm trọng hiện nay, lại có khả năng “lắng nghe” sự khó khăn của người dân.
Lương hưu thấp – viễn cảnh tuổi già đáng sợ ở Nhật Bản
Nguồn: minkabu
Biên tập: LocoBee
