Trong thời gian gần đây, tại tỉnh Hiroshima vào tháng 4, tỉnh Hyogo vào tháng 5 và tỉnh Saitama vào tháng 6, tháng nào cũng có trường hợp người Việt Nam bỏ rơi trẻ sơ sinh. Trong đó, 2 vụ việc vào tháng 4 và tháng 5 có điểm chung là đều do thực tập sinh kỹ năng thực hiện. Hiện tại, chính phủ Nhật Bản đang xem xét bãi bỏ hệ thống đào tạo thực tập sinh kỹ năng nước ngoài, điều này có liên quan gì tới các sự kiện này không? Hãy cùng LocoBee tìm hiểu qua bài viết sau đây.

 

Động cơ của việc bỏ rơi thai nhi là “sự sợ hãi”

Chương trình đào tạo thực tập sinh kỹ năng nước ngoài đã bị chỉ trích là “một hệ thống buộc người lao động nước ngoài phải làm việc với mức lương thấp trong một môi trường thực tế không có quyền tự do lựa chọn công việc”. Năm nay, một cuộc họp của chính phủ đã bắt đầu thảo luận về việc bãi bỏ hệ thống này nhưng vẫn chưa có kết quả chính thức. Đặc biệt, sự kiện nổi bật trong năm nay là liên tiếp các vụ việc nữ thực tập sinh mang thai và sinh con mà không tiết lộ với những người xung quanh khiến em bé sinh ra tử vong rồi bị bỏ xác ngoài cánh đồng, bờ sông…

Vào ngày 25/5/2015, một thợ vận hành hệ thống thoát nước đã mở nắp cống để kiểm tra định kỳ khu vực ven đường Quốc lộ 372 chạy qua thành phố Tamba Sasayama ở vùng núi của tỉnh Hyogo. Lúc này, anh ta phát hiện thi thể một em bé không mảnh vải che thân, đang phân hủy nhẹ nhưng không có vết thương nào trên người. Địa điểm phát hiện là nơi nước sinh hoạt thải ra từ một ngôi làng gần đó được chứa tạm thời trong bể ngầm. Bên trong bể được lắp đặt một tấm lưới sâu khoảng 3m để ngăn các mảnh vụn lớn và váng dầu. Người phát ngôn của Sở cảnh sát Sasayama cho biết có khả năng cao là thi thể trôi nổi cùng với rác, ngoài ra cần có một công cụ đặc biệt để mở miệng cống và người ta tin rằng thi thể không được đổ từ bên ngoài vào đây mà bị cuốn trôi từ một nơi nào đó đến. Vài ngày sau, khi các điều tra viên từ Sở cảnh sát Sasayama tiến hành khám xét từng nhà ở những ngôi làng gần đó thì Trần Thu Hương (?), 21 tuổi, thực tập sinh kỹ thuật người Việt Nam đã thừa nhận hành vi bỏ xác con của mình.

Ảnh chụp từ Youtube

Khoảng thời gian đứa trẻ bị bỏ rơi được cho là từ sáng ngày 18/5 đến sáng ngày hôm sau và động cơ được cho là “vì sợ hãi”. Nơi làm việc của Hương là một nhà máy in lớn liền kề với nơi tìm thấy thi thể. Đây là công ty lớn có văn phòng chi nhánh ở Việt Nam cũng như trên toàn quốc. Họ có một số thực tập sinh Việt Nam làm việc ở đó nhưng chưa bao giờ gặp rắc rối tương tự trong quá khứ. Theo đồn cảnh sát Sasayama, trước đây công ty đã từng cho phép các thực tập sinh mang thai được nghỉ thai sản và tạm thời trở về nước nên không có mối liên hệ trực tiếp nào với vụ việc. Mặc dù đó là môi trường có thể sinh con nhưng nghi phạm đã che giấu việc mang thai, tự sinh con và bỏ rơi em bé chết non. Em bé dài khoảng 25cm và nặng khoảng 240g, được cho là khoảng 5 tháng (16 đến 19 tuần). Thai nhi dưới 22 tuần tuổi thường khó có cơ hội sống sót nếu rời khỏi cơ thể người mẹ. Trong cộng đồng người Việt Nam sinh sống tại Nhật Bản, thuốc phá thai có thể dễ dàng tìm thấy trên mạng.

Hương đến Nhật Bản vào tháng 10 năm ngoái và mới ở Nhật Bản chưa đầy 7 tháng vào thời điểm xảy ra vụ việc. Đếm lại số tuần, người ta cho rằng cô ấy đã mang thai ngay sau khi đến Nhật Bản. Cha của em bé hiện chưa rõ danh tính. Tuy nhiên, khó có thể tưởng tượng rằng một phụ nữ 21 tuổi không đủ trình độ tiếng Nhật và chưa quen với cuộc sống ở Nhật lại tìm được người yêu trong thời gian ngắn tại một nhà máy nằm sâu trong núi. Tất cả các bạn thực tập sinh Việt Nam ở đó cũng là phụ nữ. Theo thông tin từ đồn cảnh sát Sasayama, khả năng cô ấy ngoại tình với một người đàn ông Nhật Bản tại nơi làm việc là khá thấp. Nguồn gốc của cái thai và quan hệ cha con vẫn là một bí ẩn lớn.

 

Vụ việc ở Hiroshima

Một người đàn ông ngoài 70 tuổi sống ở Kazehaya, Akitsu, thành phố Higashi-Hiroshima, tỉnh Hiroshima kể rằng sáng 18/4, khi đang phun thuốc diệt cỏ ở cánh đồng bên cạnh thì phát hiện một thi thể nhỏ nằm dưới đất, có thể nhìn thấy tình trạng tay chân của cháu. Thi thể đó là của một cậu bé, dài khoảng 50cm và được cho là đã tử vong ngay sau khi sinh. Cháu bé không có quần áo và đang trong tình trạng phân hủy đáng kể.

Ngay sau đó, một nữ thực tập sinh kỹ năng người Việt Nam 19 tuổi (không tiết lộ tên) làm việc cho một công ty thủy sản cạnh cánh đồng đã bị bắt giữ. Theo kết quả xét xử sau đó, nghi phạm đã biết đến khả năng mang thai trước khi xuất cảnh nhưng sợ món nợ do chuyến đi sẽ không trả được nên đã bí mật đến Nhật Bản và giấu chuyện mang thai không nói với nghiệp đoàn. Cô ta đã sinh một bé trai trong ký túc xá của thực tập sinh vào khoảng ngày 20/1/2023 nhưng em bé đã tử vong ngay sau đó, vì vậy cô ta đã giấu xác trên giường của mình.

Ảnh chụp từ Youtube

Khoảng ngày 1/2/2023, cô ta đào một cái hố ở cánh đồng bên cạnh và chôn thi thể em bé. Vì lý do nào đó, thi thể lộ ra trên mặt đất và được phát hiện vào tháng 4. Cha của em bé là không rõ là ai. Ký túc xá của thực tập sinh nằm trên tầng 2 của cùng một tòa nhà với nơi làm việc và có một số phụ nữ Việt Nam sống cùng nhau. Công ty không nhận ra cô ấy đang mang thai vì nghi phạm có thể là một phụ nữ trẻ mới sinh con lần đầu và cô ấy thường đeo một chiếc tạp dề lớn khi làm việc trong nhà máy xử lý hàu sống.

Ngay sau khi vụ việc xảy ra, công ty đã nói với một số người được phỏng vấn: “Tôi hy vọng cô ấy đã nói với chúng tôi về chuyện này. Nếu nghi phạm tâm sự thì có lẽ chuyện đáng tiếc đã không xảy ra.” Có một số công ty thủy sản tương tự ở khu vực xung quanh với sự xuất hiện của rất nhiều người Việt Nam. Họ đều mới đến Nhật Bản vào tháng 10 năm ngoái và đều là thực tập sinh, ít tiếp xúc với nghi phạm.

 

Nguyên nhân của việc vứt bỏ thai nhi

Những sự việc xảy ra 2 tháng liên tiếp này có rất nhiều điểm chung.

1. Tất cả các nghi phạm đều là phụ nữ khoảng 20 tuổi đến Nhật Bản vào tháng 10 năm ngoái.
2. Tất cả các công ty họ làm việc đều có danh tiếng tương đối tốt trong việc đối xử với các thực tập sinh và tất cả các thực tập sinh đồng nghiệp đều là nữ. Thảm kịch có thể đã được ngăn chặn nếu nghi phạm nói với công ty của cô và những người xung quanh rằng cô đang mang thai.

Trong những vụ việc tương tự trước đây, bi kịch xảy ra là do công ty và tổ chức giám sát (tổ chức tiếp nhận thực tập sinh kỹ năng tại Nhật Bản) đã không phản ứng một cách “sáng suốt”. Chỉ tính riêng từ tháng 11/2017 đến hết năm 2020, có 637 trường hợp thực tập sinh kỹ năng không thể tiếp tục là việc do mang thai, sinh con. Đối với những thực tập sinh đến Nhật Bản với một khoản nợ lớn sẽ có nguy cơ lớn là việc đào tạo của họ bị chấm dứt do mang thai. Do đó, đã có những trường hợp trẻ sơ sinh bị sát hại và bỏ rơi trong vài năm trở lại đây.

Ví dụ, vào tháng 11 năm 2008, một phụ nữ 21 tuổi đã sinh đôi ở Ashikita, tỉnh Kumamoto. Hành động bỏ xác vào thùng các tông trong phòng của cô ta bị buộc tội là bỏ rơi xác chết. Tòa án tối cao đã tuyên trắng án vào tháng 3 năm nay.

Vào tháng 11 cùng năm, tại Shiwa, thành phố Higashi-Hiroshima, tỉnh Hiroshima, một phụ nữ 26 tuổi cũng đã bỏ rơi thi thể của đứa trẻ sơ sinh mà cô đã sinh ra. Tuy nhiên, trong trường hợp này, có bằng chứng cho thấy các nghi phạm đã cố gắng nghĩ ra một giải pháp an toàn, chẳng hạn như tự mình đến bệnh viện sau khi phát hiện ra cái thai.

Ngoài ra, tất cả các nơi làm việc đều là nông dân bảo thủ, và đặc biệt là trong trường hợp của tỉnh Kumamoto. Người sử dụng lao động gây áp lực lớn trong việc cấm mang thai, vì vậy có vẻ như họ không còn lựa chọn nào khác ngoài quyết định sinh con một mình. Trong cả 2 trường hợp, người cha là một thực tập sinh kỹ thuật khác làm việc gần đó. Ngược lại, 2 sự cố năm nay liên quan đến việc bị bỏ rơi một cách thiển cận hơn, mặc dù môi trường làm việc tương đối thuận lợi.

Tình trạng thực tập sinh kỹ năng tại Nhật Bản: muốn nghỉ việc cũng không được

 

Chìa khóa giải đáp bí ẩn nằm ở đại dịch COVID-19

Chìa khóa để giải thích về 2 vụ án năm nay là hai nghi phạm “đã đến Nhật Bản vào tháng 10 năm ngoái”. Khi dịch COVID-19 xảy ra, tu nghiệp sinh trở về và không có người mới sang khiến nhân sự tại Nhật trở nên thiếu hụt nghiêm trọng. Thông thường, mỗi công ty thay thế một vài thực tập sinh mỗi năm, nhưng COVID-19 đã khiến quá trình chuyển hóa nguồn nhân lực trở nên khó khăn. Kết quả là nhiều nơi làm việc trong tình trạng chỉ có “lính mới”. Những người mới này không có tiền bối nói tiếng Nhật tốt để giúp đỡ nên khó có thể giao tiếp với công ty, cũng không có bạn bè là các thực tập sinh khác. Điều này đã khiến những phụ nữ gặp vấn đề cá nhân khi mang thai trong một môi trường bị cô lập hơn.

Mặt khác, trong ngành đào tạo thực tập sinh kỹ năng, trình độ nhân lực của những “người mới” đến Nhật Bản từ năm ngoái đang giảm sút. Lý do là do đồng yên giảm giá trong thời kỳ việc tiếp nhận lao động nước ngoài bị đình trệ và nguồn nhân lực giỏi đến Nhật Bản giảm. Trong những năm xảy ra đại dịch, các thực tập sinh dự kiến ​​​​đến Nhật Bản tiếp tục bị hoãn lịch trình và kiến ​​​​thức về Nhật Bản của họ không được rõ ràng. Ngoài ra, một số tổ chức phái cử có khả năng quản lý thấp đã sa thải một số lượng lớn nhân viên đào tạo do hoạt động kinh doanh bị đình trệ sau COVID-19. Do đó, trình độ đào tạo của các thực tập sinh được tuyển chọn sau đó đã sụt giảm nghiêm trọng.

Kế hoạch xóa bỏ chế độ thực tập sinh kỹ năng

 

Danh tính những người cha vẫn là bí ẩn

Một bí ẩn khác của các vụ án là danh tính của cha những đứa trẻ xấu số. Ông Yamamoto, một quan chức của một tổ chức giám sát, nói rằng nhiều trường hợp thực tập sinh mang thai là do cùng một người đàn ông Việt Nam gây ra. Ngoài ra, cũng có trường hợp giám đốc doanh nghiệp vừa và nhỏ cưỡng ép quan hệ với nữ thực tập sinh và để tránh gây xôn xao dư luận, nếu thực tập sinh có thai thì sẽ phá thai là chuyện bình thường.

Mặt khác, khi nói đến đàn ông Việt Nam, người ta thường cho rằng họ gặp nhau thông qua cộng đồng đồng hương. Tuy nhiên, trong 2 vụ việc năm nay, những người phụ nữ này đã mang thai vào khoảng thời gian họ đến Nhật Bản. Trong thời gian này, bản thân các bạn thực tập sinh đều bận rộn nên ít có cơ hội gặp gỡ. Vì vậy, những người liên quan cho rằng có thể người cha là một nam lao động Việt Nam làm việc cho cơ quan phái cử phía Việt Nam hoặc tổ chức giám sát phía Nhật Bản.

Ở góc độ thực tập sinh trẻ mới rời quê, họ thấy những nam lao động này được trả lương cao, đặc biệt là nhân viên của các tổ chức giám sát có tư cách lưu trú tại Nhật Bản. Tất nhiên, có nhiều trường hợp nam giới lấy lợi dụng địa vị để che giấu tình trạng hôn nhân và lừa dối phụ nữ. Nhân viên của cơ quan phái cử, tổ chức giám sát có thể dễ dàng thay đổi công việc nếu họ có trình độ ngoại ngữ nhất định. Mối quan hệ ngang trái giữa các đồng nghiệp trong cùng ngành rất dễ xảy ra và đó là môi trường dễ dàng thoát ra ngay cả khi có vấn đề với phụ nữ. Nhiều nghi phạm trong các vụ bỏ rơi chia sẻ rằng họ nghĩ mình sẽ bị buộc phải rời Nhật Bản nếu tiết lộ việc mang thai. Trong những năm gần đây, vấn đề này được công chúng coi là một vấn đề nghiêm trọng và các phong trào buộc phụ nữ mang thai về nước đã giảm bớt.

Giữa sự hỗn loạn của hệ thống đầy mâu thuẫn và ảnh hưởng của đại dịch, những bi kịch gây ra bởi hành vi của những người đàn ông không có đạo đức có thể tiếp tục trong tương lai.

Những bất cập của hệ thống thực tập sinh kỹ năng

Bạn nghĩ thế nào về vấn đề này? Hãy cho LocoBee biết ngay dưới phần bình luận nhé! 

Để tham gia bình luận hãy đăng ký trở thành thành viên của LocoBee – Hoàn toàn miễn phí! 

ĐĂNG KÝ THÀNH VIÊN LOCOBEE

 

Nguồn: wpb.shueisha.co.jp

Biên tập: LocoBee