Cùng với tấm lòng biết ơn, và xoay quanh chủ đề về thiên nhiên 4 mùa, ẩm thực Nhật Bản đã tồn tại và phát triển trong hàng ngàn năm, trở thành 1 nét văn hóa đặc trưng của người Nhật.

91 ẩm thực Nhật Bản chắc chắn phải thử

 

Tại sao ẩm thực Nhật Bản lại được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể?

Nhật Bản là một quần đảo trải dài từ Bắc xuống Nam, có nhiều dạng địa hình như biển, sông, núi và đồng bằng. Khí hậu và đặc điểm tự nhiên của mỗi vùng cũng rất khác nhau và mỗi vùng lại được thiên nhiên ban tặng cho những hải sản theo mùa và những món ngon núi rừng.

Cho đến bây giờ, người Nhật vẫn làm những món ăn sử dụng hương vị tự nhiên như vậy và thưởng thức 1 cách rất trân trọng. Họ có những món ăn đặc biệt cho ngày Tết và những dịp quan trọng, rất quan tâm đến việc nấu nướng và bảo quản thực phẩm để tận dụng tối đa nguyên liệu, đồng thời cũng rất coi trọng bộ đồ ăn, cách trình bày và trang trí phòng để mọi người có thể tận hưởng thực phẩm bốn mùa 1 cách chỉn chu nhất.

Bằng cách này, cộng với lòng cảm tạ sự ưu đãi của thiên nhiên, họ đã nuôi dưỡng một nền văn hóa bằng cách khéo léo kết hợp các nguyên liệu và món ăn nước ngoài với các truyền thống đã được lưu truyền trong cuộc sống hàng ngày. Đây được gọi là văn hóa ẩm thực Nhật Bản và được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể thế giới.

 

Nền tảng cơ bản của ẩm thực Nhật Bản là các món ăn dùng với cơm

Thực phẩm Nhật Bản về cơ bản là sự kết hợp của cơm, súp, món ăn phụ và đồ chua ăn kèm. Với cơm là trung tâm, một số món như súp và món ăn phụ được thêm vào. Ví dụ: “Ichiju” có nghĩa là cơm với súp miso hoặc súp trong. Ngoài một món ăn phụ lớn (thường là thịt hoặc cá, đây được gọi là món chính), một hoặc hai món ăn phụ nhỏ như aemono (đồ trộn) hoặc rau luộc được phục vụ với “nisai” (2 món rau) hoặc “sansai” (3 món rau), (“tsukemono” – đồ chua ăn kèm không bao gồm trong sansai). Sự kết hợp của những thứ này được gọi là “thực đơn kiểu Nhật” và nó đã được truyền lại từ cuối thời Heian cho đến ngày nay.

Súp miso và cơm takikomi với nhiều nguyên liệu cũng được dùng làm món ăn phụ, vì vậy thay vì quá chú tâm về số lượng món ăn phụ, sẽ tốt hơn nếu tập trung vào cá hoặc thịt làm món chính. Nếu bạn cố gắng kết hợp nhiều nguyên liệu khác nhau như rau theo mùa, hải sản, thịt chẳng hạn, kết hợp nhiều loại rau khác nhau cho các món ăn phụ, bạn sẽ tự nhiên có một bữa ăn cân bằng dinh dưỡng.

Ngoài ra, các món ăn như cơm cà ri và donburi, là cơm và các món ăn kèm được phục vụ trên đĩa, và các món mì như sushi, udon và soba, dù hơi khác so với hình thức cơ bản, nhưng vẫn là các món ăn Nhật Bản đặc trưng.

 

Sự kết hợp và biến tấu độc đáo các món ăn du nhập từ nước ngoài

Ngoài những món ăn truyền thống của Nhật Bản, ẩm thực Nhật Bản còn bao gồm những món ăn được du nhập từ nước ngoài và được biến tấu theo thời gian thành những món ăn độc đáo.

Cơm cà ri, mì udon cà ri, ramen, croquettes, cơm trứng ốp la, tonkatsu, mì spaghetti Neapolitan, bánh mì nhân đậu đỏ, Nikujaga và sukiyaki, được nêm với nước tương, đều là những món ăn Nhật Bản sử dụng nguyên liệu nhập khẩu từ nước ngoài.

 

Thực phẩm theo mùa và khu vực

Nhật Bản có 4 mùa xuân, hạ, thu, đông rõ rệt và ẩm thực Nhật Bản kết hợp nhiều nguyên liệu khác nhau, nhiều món ăn chỉ có thể được thưởng thức trong mỗi mùa. Những thành phần như vậy được gọi là “thực phẩm theo mùa”.

Ngoài ra, diện tích dài và hẹp từ Bắc xuống Nam, được bao quanh bởi biển và núi, khí hậu khác nhau giữa các vùng tạo nên các đặc sắc riêng về ẩm thực của mỗi vùng. Đây được gọi là “món ăn địa phương” hoặc “ẩm thực địa phương”.

 

Nền văn hóa ẩm thực coi trọng thiên nhiên

Từ xa xưa, người Nhật đã sống rất tôn trọng thiên nhiên, nơi mang đến cho họ những điều tốt lành trong cuộc sống. Người dân cảm nhận được các vị thần trong tự nhiên, cầu xin các vị thần cho mùa màng bội thu, đánh bắt được nhiều và tổ chức lễ hội vào những thời điểm chuyển mùa để bày tỏ niềm vui và lòng biết ơn đối với các thần linh. Các lễ hội tổ chức hoành tráng như khiêng kiệu di động, kéo co, múa nhạc vẫn còn được bảo tồn ở nhiều địa phương.

Bằng cách này, văn hóa ẩm thực Nhật Bản đã được nuôi dưỡng để thể hiện lòng biết ơn đối với những thực phẩm mà thiên nhiên đã ban tặng cho chúng ta.

 

Thức ăn lên men phong phú

Thức ăn lên men bổ dưỡng là thức ăn được tạo thành nhờ hoạt động của vi sinh vật phân hủy thức ăn. Các loại gia vị truyền thống của Nhật Bản như nước tương, miso, cá ngừ bào, natto và dưa chua cũng là những thực phẩm lên men.
Các đặc điểm của thực phẩm lên men bao gồm “bảo quản tốt”, “giá trị dinh dưỡng được tăng lên” và “nó có hương vị và mùi thơm độc đáo, khiến nó trở nên ngon miệng”.

Trên đây là bài viết về những kiến thức cơ bản liên quan đến ẩm thực Nhật Bản, hi vọng bài viết sẽ giúp ích cho quá trình khám phá văn hóa Nhật Bản của bạn.

 

Tổng hợp LocoBee