Tại Nhật Bản, các rạp chiếu phim nhỏ, độc lập đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19. Vào tháng 7 năm 2022, Iwanami Hall, một trong những “rạp chiếu phim mini” thời kỳ đầu ở Tokyo, đã đóng cửa sau hơn nửa thế kỷ hoạt động. Bài viết sau đây dựa trên cuộc nói chuyện với ông Masato Hojo, giám đốc của rạp chiếu phim Eurospace, về tình hình mà các rạp chiếu phim mini phải đối mặt và triển vọng cho tương lai của chúng.

20 bộ phim tình cảm lãng mạn giúp bạn học tiếng Nhật thú vị hơn

 

Sự mất mát của 1 khái niệm có giá trị

Rạp Iwanami, đã đóng cửa vào mùa hè năm 2022, rạp được mở cửa lần đầu tiên vào năm 1968 tại Jimbōchō, khu hiệu sách cũ nổi tiếng của Tokyo. Năm 1974, tại đây khởi động dự án điện ảnh Équipe du, trình chiếu những kiệt tác bị lãng quên của điện ảnh thế giới. Chúng bao gồm nhiều thể loại phim phong phú, từ Satyajit Ray (Ấn Độ), Andrzej Wajda (Ba Lan) và Theo Angelopoulos (Hy Lạp) cho đến các tác phẩm của các đạo diễn Nhật Bản như Kōhei Oguri và Sumiko Haneda và những kiệt tác của điện ảnh thế giới thứ 3.

Trước buổi chiếu cuối cùng, quản lý Ritsuko Iwanami đã nhìn lại lịch sử của rạp, tổng kết rằng rạp đã chiếu 274 bộ phim từ 66 quốc gia và khu vực.

Masato Hojo, quản lý rạp Eurospace ở Shibuya, cho biết: “Tôi muốn nhấn mạnh rằng Iwanami Hall đã giúp khán giả thưởng thức điện ảnh 1 cách toàn diện, theo chiều ngang, trên phạm vi toàn cầu. Cách tiếp cận của riêng tôi là khác. Tôi nghĩ về nó chủ yếu theo chiều dọc. Khi lựa chọn phim của những bậc thầy về nghệ thuật được công nhận, của những đạo diễn đang trong bước đầu sự nghiệp và của những tài năng đang lên, tôi luôn cố gắng tìm những bộ phim Nhật Bản và quốc tế làm sáng tỏ quá khứ, hiện tại và tương lai của điện ảnh. Kết hợp hai cách tiếp cận đó cho phép khán giả trải nghiệm nhiều thể loại phim hơn.

Việc đóng cửa Iwanami Hall khiến tôi hiểu rằng đây chính là tiếng chuông cảnh báo cho các rạp chiếu phim mini ở Tokyo. Bây giờ trục ngang đó đã bị mất. Tôi cảm thấy một cảm giác mất mát sâu sắc. Thậm chí, chúng ta đã đánh mất một khái niệm có giá trị đã được xây dựng qua nhiều thập kỷ.”

 

Khán giả cũ không quay lại

Khi tình trạng khẩn cấp đầu tiên của Tokyo được ban bố vào tháng 4 năm 2020, Eurospace đã đóng cửa hoàn toàn trong một tháng và ngay cả sau khi mở cửa trở lại, nó vẫn tiếp tục hoạt động trong một thời gian với giờ mở cửa hạn chế và có giới hạn về số lượng vé bán ra cho mỗi buổi chiếu.

“Chúng tôi nổi tiếng về việc thu hút khán giả nhỏ tuổi so với các rạp chiếu phim mini khác. Và những người trẻ tuổi đã bắt đầu quay trở lại với số lượng kha khá. Nhưng những người lớn tuổi vẫn chưa trở lại mức trước đại dịch. Quy mô khán giả trung bình của chúng tôi đã giảm khoảng 25 %.” Phát biểu của giám đốc rạp cho biết.

Trong những năm qua, nhiều rạp chiếu phim nhỏ đã tập trung vào những bộ phim có khả năng thu hút khán giả lớn tuổi và đặc biệt là phụ nữ. Iwanami Hall từ lâu đã được hỗ trợ bởi một nhóm khách quen trung thành, nhiều người trong số họ là phụ nữ lớn tuổi. Đối với những rạp chiếu phim như thế này, vốn đã phải vật lộn để đối phó với thực tế kinh tế khi dân số ngày càng già đi, thì COVID là giọt nước tràn ly.

Doanh thu của rạp giảm dần, cho đến khi ban quản lý cảm thấy không còn lựa chọn nào khác ngoài việc đóng cửa. Các rạp khác trên khắp đất nước cũng gặp khó khăn tương tự, phần lớn cũng vì những lý do trên. Vào cuối tháng 9, rạp Umeda, rạp nhỏ nổi tiếng nhất ở Osaka, đã ngừng hoạt động sau 32 năm.

 

Thời đại của rạp chiếu phim mini

Tại Nhật Bản, thuật ngữ “rạp chiếu phim mini” dùng để chỉ các rạp chiếu phim độc lập có số lượng ghế tương đối nhỏ không chịu sự kiểm soát trực tiếp của các công ty sản xuất và phân phối lớn, với xu hướng chiếu phim nghệ thuật và các phim ít chính thống khác. Ông Hojo nói rằng những rạp tiên phong như Iwanami Hall và Eurospace đã lấy cảm hứng từ “câu lạc bộ điện ảnh” của Nhật Bản.

Phong trào này cuối cùng đã dẫn đến việc mở các rạp chiếu phim độc lập nhỏ: “rạp chiếu phim nhỏ” đầu tiên.

Eurospace mở cửa vào năm 1982, và đã nhanh chóng mời các đạo diễn lúc bấy giờ vô danh như Leos Carax (Pháp), Abbas Kiarostami (Iran) và François Ozon (Pháp) đến Nhật Bản. Năm 1987, nó đã gây được tiếng vang lớn với bộ phim gây tranh cãi The Emperor’s Naked Army Marches On.

Bộ phim tài liệu này xem xét một cựu quân nhân đã trở thành người theo chủ nghĩa vô chính phủ, người trở nên nổi tiếng vì những cuộc biểu tình chống lại Hoàng đế Showa, người mà anh ta đổ lỗi cho những đau khổ mà anh ta và các đồng đội của mình đã trải qua ở New Guinea. Bộ phim là một thành công lớn đối với Eurospace – một trong những điểm khác biệt của rạp là nó không chỉ tham gia chiếu phim mà còn tham gia phân phối và thường là sản xuất nữa.

Bắt đầu từ những năm 1980, một loạt các rạp chiếu phim nhỏ tương tự đã được mở tại các thành phố trong khu vực bao gồm Rạp chiếu phim Nagoya và Rạp chiếu phim Clair ở Okayama. Các công ty lớn cũng bắt đầu hành động. Tokyu Recreation đã mở Cinema Square Tokyo ở Shinjuku, trong khi nhà phân phối Saison Group mở Cine Vivant Roppongi, cũng ở Tokyo. Đây là thời đại của rạp chiếu phim mini, một thời kỳ kéo dài cho đến đầu thiên niên kỷ này.

 

Rạp chiếu phim mini cần nhận được sự hỗ trợ

Trong những năm gần đây, một số yếu tố đã kết hợp lại gây ra khó khăn cho các rạp chiếu phim mini, bao gồm sự gia tăng của các rạp chiếu phim ghép kênh, các tùy chọn giải trí ngày càng đa dạng và sự phổ biến của các dịch vụ truyền phát video. Kết quả là, nhiều rạp đã buộc phải đóng cửa. Sự bùng phát của đại dịch vào đầu năm 2020 như một đòn giáng mạnh hơn nữa vào ngành, khiến một số nhân vật nổi bật bao gồm đạo diễn Hirokazu Koreeda và diễn viên Arata Lura khởi động chiến dịch Save the Cinema. Ông Hojo là một trong những người ủng hộ chiến dịch này. Một bản kiến nghị kêu gọi chính phủ và các thành viên Quốc hội hỗ trợ cho các rạp chiếu phim mini đã thu thập được hơn 90.000 chữ ký.

Đồng thời, các đạo diễn từng đoạt giải thưởng lớn như Koji Fukada và Ryusuke Hamaguchi đã khởi động một dự án gây quỹ cộng đồng có tên là Quỹ hỗ trợ các rạp chiếu phim nhỏ. Quỹ đã huy động được hơn 330 triệu yên tiền tài trợ, được chia cho 118 rạp và 103 nhóm.

Ông Hojo nói rằng đây là lần đầu tiên ông chứng kiến sự nhiệt tình và ủng hộ to lớn dành cho các rạp chiếu phim nhỏ đến như vậy. “Việc chúng tôi có thể huy động được nhiều tiền như vậy mang lại cho tôi hy vọng thực sự về tương lai. Rõ ràng là mọi người không muốn những rạp chiếu phim này biến mất.”

 

Tương lai của các rạp chiếu phim mini sẽ như thế nào?

Ông Hojo đã tìm kiếm một con đường mới cho tương lai cho các rạp chiếu phim mini từ trước đại dịch. Ông ấy nói rằng cách tiếp cận cơ bản của ông để biên dịch một chương trình đã không thay đổi. Ông vẫn tập trung vào việc các đạo diễn có điều gì để truyền đạt, từ các đạo diễn kinh điển đến đạo diễn trẻ, và ưu tiên những bộ phim có bố cục tốt với hình ảnh mạnh mẽ, đặc biệt là trong trường hợp tác phẩm của các đạo diễn trẻ.

“Theo một số cách, quy mô tương đối nhỏ của các rạp mini giúp chúng tôi dễ dàng thực hiện các chương trình đầy tham vọng và rủi ro hơn. Ngay cả với những bộ phim không thể tiếp cận ngay lập tức, chúng tôi vẫn nỗ lực giúp khán giả hiểu và đánh giá cao chúng thông qua các buổi trò chuyện về đạo diễn và các sự kiện khác. Chúng tôi đang cố gắng trở thành một địa điểm giao tiếp giữa các nhà làm phim và khán giả—điều chỉ có thể thực hiện được ở các rạp mini”.

Ông Hojo nói thêm, nếu muốn các rạp chiếu phim mini tồn tại, có thể thực hiện phương án chuyển từ mô hình trước đây chủ yếu thu hút khán giả lớn tuổi sang thu hút những người trẻ tuổi đến rạp. “Thật khó để những người điều hành rạp chiếu phim và dàn dựng phim có thể duy trì, trừ khi rạp chiếu phim là nơi mà những người trẻ tuổi muốn đến và tham quan.”

Một bộ phim gây bất ngờ với khán giả trẻ trong thời kỳ đại dịch là bộ phim Pháp À l’abordage (Tất cả chung tay), một bức chân dung nhóm về bộ ba thanh niên lập dị trên một chuyến du ngoạn điên rồ qua vùng nông thôn nước Pháp. Sự hài hước nhẹ nhàng và khác lạ của bộ phim có lẽ chính là điều mà khán giả đang tìm kiếm trong những ngày đen tối của đại dịch.

“Đây là bộ phim thứ tư của Guillaume Brac mà chúng tôi đã chiếu, nhưng nó đã thu hút lượng khán giả lớn hơn nhiều so với những gì chúng tôi mong đợi từ những buổi chiếu trước đó. Bộ phim thu hút không chỉ những người hâm mộ điện ảnh cốt lõi mà cả các sinh viên đại học đến các cặp đôi hẹn hò và các nhóm bạn trẻ — tất cả những người thường không đến xem phim tại Eurospace. Bộ phim có một sự ấm áp và tự nhiên. Nó không hề tự đề cao hay thể hiện đạo lý sâu xa gì cả. Nó khiến tôi nhận ra rằng ngay cả trong giới trẻ cũng có nhu cầu trong thời kỳ đại dịch về những bộ phim mang lại cảm giác yên tâm và sự ấm áp dễ chịu cho tâm hồn của họ.” Ông nói.

Ông Hojo cũng cho biết mục tiêu của ông là luôn xây dựng mối quan hệ lâu dài với các đạo diễn.

“Một công ty phân phối ở Nhật Bản có thể mua bộ phim đầu tay của một đạo diễn trẻ tại một liên hoan phim nước ngoài, và sau đó chúng tôi chiếu bộ phim đó tại rạp của chúng tôi. Mục tiêu của tôi là tiếp tục xây dựng mối quan hệ đó ngay cả sau khi buổi chiếu đầu tiên kết thúc – nói chuyện với nhà phân phối và tiếp tục chiếu các tác phẩm tiếp theo của đạo diễn tại rạp của chúng tôi khi sự nghiệp của họ phát triển. Thành công mà chúng tôi có được với phim của Brac là một ví dụ về những kết quả tích cực có thể đến từ cách tiếp cận này”.

Những mảnh đời cô độc và cô lập – vấn đề của xã hội Nhật Bản

 

Nguồn: Nippon.com

Biên tập: LocoBee