Theo số liệu thống kê về cư dân nước ngoài của Bộ Tư pháp Nhật Bản, số lượng thực tập sinh kĩ năng đã tăng lên 1,7 lần trong vòng 5 năm qua và hiện đạt mức 250.000 người tính đến cuối tháng 6 năm 2017.
Tính theo tỉnh thành, số lượng thực tập sinh kĩ năng nhiều nhất là ở Aichi với 27.774 người. Tiếp theo là Hiroshima với 13.309 người, Ibaraki là 12.385 người…, đặc biệt là ở những khu vực đang phát triển về công nghiệp sản xuất và nông nghiệp.
Mặt khác, nếu nhìn vào tốc độ gia tăng số lượng thực tập sinh kĩ năng, Okinawa đứng đầu với 9,1 lần, Miyagi với 3,9 lần, Tokyo với 3,4 lần, Kanagawa với 2,9 lần…, không chỉ khu vực nông thôn mà những đô thị lớn như Tokyo và Kanagawa cũng có tốc độ tăng chóng mặt.
Ngược lại, chỉ có Akita là có số lượng thực tập sinh kĩ năng giảm đi trong vòng 5 năm qua. Với mục đích ban đầu là đưa thực tập sinh kĩ năng sang Nhật học tập để tương lai đóng góp vào sự phát triển quốc tế, hiện nay thực tập sinh kĩ năng đã trở thành “lực lượng lao động” không thể thiếu tại Nhật Bản.
Ngành nào đang cần người nước ngoài?
Số liệu mới nhất năm 2015 về thực tập sinh kĩ năng người nước ngoài đang làm việc tại Nhật Bản phân theo ngành nghề cho thấy ngành công nghiệp sản xuất tập trung nhiều lao động nhất với 261.301 người. Tiếp theo là ngành bán buôn bán lẻ với 77.924 người, ngành khách sạn dịch vụ ăn uống với 73.365 người.
Mặt khác, tốc độ tăng lên trong 1 thập kỉ tính đến năm 2015 ở nông nghiệp là 2,2 lần, lâm nghiệp là 2,1 lần, ngư nghiệp là 1,8 lần, y tế – điều dưỡng là 1,6 lần…
Xem xét kĩ hơn về nông nghiệp theo tỉnh thành, trong 10 năm qua số lượng người nước ngoài tăng lên nhiều nhất là ở Ibaraki với 1.737 người. Tiếp đó là Nagano với 1.131 người, Kumamoto với 1.106 người, Hokkaido với 1.071 người…, đặc biệt là ở các khu vực đang phát triển đang gia tăng số lượng một cách nhanh chóng.
Nhân công tăng lên ở ngành nông nghiệp
Phân tích điều tra dân số cho thấy trong 10 năm tính đến năm 2015, số lượng nhân công trong nông nghiệp và ngư nghiệp giảm 740.000 người, tức là bằng 3/4 của 10 năm trước. Hầu hết trong số đó những người làm trong nông nghiệp, trong 10 năm qua là 700.000 người, giảm 25%. Hơn nữa cứ 2 người thì lại có 1 người trên 65 tuổi.
Số lượng người nước ngoài ở độ tuổi 20~40 tham gia vào sản xuất nông nghiệp năm 2005 chỉ là 3%, đến năm 2015 đã tăng lên 7%, gấp hơn 2 lần so với 10 năm trước. Hiện nay cứ 14 người thì có 1 người là người nước ngoài. Xu hướng này càng rõ hơn ở những nơi có nông nghiệp phát triển. Nagano chiếm 17,3%, Kagawa chiếm 19,2% và cao nhất là Ibaraki với 29,6%, trung bình cứ 3 người thì có 1 người là người nước ngoài.
Hiện tượng mới trong nông nghiệp
Ibarika tự hào là nơi có sản lượng nông nghiệp lớn thứ hai sau Hokkaido. Tuy nhiên người dân nơi đây cũng phải thừa nhận rằng nếu không có thực tập sinh kĩ năng thì nhiều nông dân sẽ không thể tiếp tục công việc của mình và ngành nông nghiệp của Ibaraki cũng sẽ không thể trụ vững.
Thành phố Hokota là khu vực sản xuất dưa lưới lớn nhất Nhật Bản, khi số lượng thực tập sinh kĩ năng tăng lên, cứ 5 người trong độ tuổi lao động thì có 1 người là người nước ngoài. Điều kì lạ là nông dân tại đây đang ngừng sản xuất đặc sản dưa lưới và chuyển sang trồng các loại rau củ. Lí do là vì nông dân kí hợp đồng lao động với thực tập sinh suốt cả năm và trả lương hàng tháng. Tuy nhiên nông dân chỉ có thu nhập khi thu hoạch dưa lưới và tiền lương cho khoảng thời gian nhàn rỗi của thực tập sinh là gánh nặng đối với họ. Chính vì thế nhiều nông dân đã chuyển sang trồng rau củ để có thu hoạch quanh năm và kết quả là sản lượng dưa lưới đã giảm đi 1 nửa trong 10 năm qua.
Việc thay đổi chính sách về cư trú trong nông nghiệp và y tế của Nhật Bản được đánh giá là bước đầu cho việc mở rộng tiềm năng nhân sự người nước ngoài tại Nhật Bản. Tuy nhiên vẫn còn rất nhiều vấn đề cần giải quyết để kết nối các ngành nghề tại Nhật Bản với họ trong tương lai.
Nguồn: NHK
Dịch: LOCOBEE
