Đâu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng phá sản ở các công ty ở Nhật?

12/08/2024

Việc tăng mức lương tối thiểu là tốt cho cuộc sống của người lao động. Tuy nhiên, cùng với đó, chi phí lao động tăng cao đã khiến các công ty vừa và nhỏ của Nhật Bản không thể thuê nhân công, dẫn đến tình trạng phá sản do thiếu lao động. Các chuyên gia lo ngại rằng có thể còn nhiều trường hợp như vậy nữa xảy ra trong tương lai.

Đồng yên yếu khiến sức hút nhân lực nước ngoài của Nhật giảm sút

Mức lương tối thiểu ở Nhật Bản đã tăng đáng kể trong những năm gần đây. Trong năm tài chính 2016, mức lương tối thiểu trung bình theo giờ trên toàn quốc là 823 yên (khoảng 5,38 USD), sau đó đã tăng hơn 3% mỗi năm, ngoại trừ năm tài chính 2020, khi đại dịch coronavirus xảy ra. Năm tài chính 2023, lương tối thiểu đã vượt mốc 1.000 yên, đạt 1.004 yên (khoảng 6,56 USD). Vào ngày 24 tháng 7, một tiểu ban của Hội đồng lương tối thiểu trung ương, cơ quan cố vấn cho Bộ lao động, đã đặt ra mục tiêu tăng cho năm tài chính 2024, ở mức 50 yên tương đương 5%. Nếu mỗi tỉnh tăng lương theo giờ theo kế hoạch này, mức lương trung bình theo giờ trên toàn quốc sẽ là 1.054 yên (khoảng 6,90 USD), cao hơn nhiều so với mức 1.004 yên hiện tại.

Trong khi đó, theo công ty Tokyo Shoko Research, đã có 145 vụ “phá sản do thiếu lao động” từ tháng 1 đến tháng 6 năm nay, tăng 116% so với cùng kỳ năm 2023 và cũng đang trên đà chạm tới con số 300 vụ/năm. vượt qua mức cao kỷ lục của năm ngoái là 158 vụ. Tính theo ngành, ngành dịch vụ chiếm số vụ phá sản lớn nhất với 46 vụ, tiếp theo là ngành xây dựng với 39 vụ và ngành vận tải với 29 vụ.

Việc “phá sản do thiếu lao động” là tình trạng một công ty phá sản vì không thể thuê lao động do các yếu tố như không thể trả lương khi mức lương tối thiểu tăng và các chi phí lao động khác tăng lên.

Ông Sakata Yoshihiro, giám đốc trụ sở thông tin của Tokyo Shoko Research, cho biết: “Sự cạnh tranh giữa các công ty về nguồn nhân lực hiện khốc liệt hơn bao giờ hết. Nếu mức lương tối thiểu tăng, nó có thể trở thành yếu tố dẫn đến phá sản của các công ty vừa và nhỏ với nguồn lực tài chính hạn chế. Số lượng công ty phá sản do thiếu lao động có thể còn gia tăng hơn nữa.”

Ở Hàn Quốc, nơi mức lương tối thiểu đã được tăng lên như ở Nhật Bản, việc làm đã giảm trong các ngành bán buôn, bán lẻ, nhà nghỉ và nhà hàng, nơi có nhiều người lao động được trả mức lương tối thiểu.

Theo ông Yamada Hisashi, giáo sư kinh tế lao động tại Đại học Hosei và là chuyên gia về tình hình kinh tế ở nước ngoài, chính quyền tổng thống Moon Jae-in, được thành lập vào năm 2017, đã tuyên bố “mức lương tối thiểu là 10.000 won/giờ (khoảng 7,22 USD theo tỷ giá hiện tại)”. Chính phủ Hàn Quốc đã thực hiện tăng mức lương tối thiểu lên 41,6% vào năm 2022, nhưng các doanh nghiệp nhỏ, vừa và siêu nhỏ dường như không thể chịu đựng được sự gia tăng đột ngột của chi phí lao động.

Ông Yamada chỉ ra: “Khó mà so sánh để xem liệu tình huống tương tự có xảy ra ở Nhật Bản hay không. Điều quan trọng là phải xem xét tốc độ gia tăng như thế nào”.

Hội đồng lương tối thiểu trung ương ngày càng tập trung vào dữ liệu. Tuy nhiên, các chỉ số cụ thể được sử dụng làm cơ sở cho mức tăng thay đổi theo từng năm, chẳng hạn như tốc độ tăng lương theo quy mô công ty hoặc chi phí tiện ích và nhu cầu thiết yếu hàng ngày trong chỉ số giá tiêu dùng. Chính phủ đã đặt mục tiêu là 1.500 yên (khoảng 9,81 USD) vào giữa những năm 2030, nhưng một số quan chức của Bộ lao động nói rằng hội đồng đang tính toán ngược lại số tiền tăng để đạt được mục tiêu này và có nhiều lời chỉ trích rằng quyết định này không được tính toán trên cơ sở căn cứ vững chắc.

Ông Yamada đề xuất: “Để đảm bảo an ninh sinh kế cho người lao động và quản lý hiệu quả các công ty, có thể cần phải xác minh tác động của việc tăng lương bằng cách sử dụng chỉ số Kaitz, chỉ số này cho thấy tỷ lệ giữa mức lương tối thiểu và mức lương trung bình và hiện được sử dụng ở các nước khác.

Ông nói thêm: “Sau đó, chính phủ nên thực hiện các biện pháp linh hoạt, chẳng hạn như xem xét thời điểm đạt được mục tiêu mức lương tối thiểu”.

Tỉ lệ người mẹ đi làm tại Nhật đạt mức cao nhất trong lịch sử