Một giáo sư đại học sống ở Kyoto sinh ra ở Nhật Bản, có cha mẹ là người Nhật đã bị sốc khi một ngày nọ, chính phủ Nhật Bản đột nhiên thông báo với cô rằng: “Bạn là người nước ngoài cư trú bất hợp pháp tại Nhật”. Người phụ nữ ngoài 50 tuổi không có hộ chiếu Nhật Bản. Gốc rễ rắc rối của cô là Luật Quốc tịch Nhật Bản vốn bị chỉ trích là lỗi thời.
Nội dung bài viết
Mất quốc tịch Nhật Bản sau khi trở thành công dân Canada
Theo một vụ kiện mà nữ giáo sư đã đệ trình kiện chính phủ Nhật Bản thì cô ấy được sinh ra ở Tokyo với cha mẹ là người Nhật. Sau khi chuyển đến Hoa Kỳ để học năm 1999, cô gặp và kết hôn với một người đàn ông Canada, đồng thời nhập quốc tịch Canada vào năm 2007 để đáp ứng các yêu cầu của chính phủ Canada về việc nhận tài trợ nghiên cứu. Nghĩa là cô không ở Nhật Bản kể từ khi đi du học và sống ở Bắc Mỹ trong gần 20 năm.
Cô chỉ về nước vào tháng 10/2018 để chăm sóc cha mẹ già. Tuy nhiên, cô không hề biết rằng mình đã vi phạm Luật Quốc tịch Nhật Bản. Điều 11, Khoản 1 của luật quy định: “Công dân Nhật Bản sẽ mất quốc tịch Nhật Bản khi người đó nhập quốc tịch nước ngoài theo sự lựa chọn của chính mình”. Nhật Bản không cho phép người dân có 2 quốc tịch, do đó thời điểm cô ấy cố tình lấy quốc tịch Canada, cô đã mất quốc tịch Nhật Bản.
Vào tháng 4 năm 2019, một vấn đề đã xuất hiện tại trường đại học ở Nhật Bản nơi giáo sư làm việc. Cô ấy chuyên về kinh tế quốc tế và các lĩnh vực liên quan nên cần phải thường xuyên ra nước ngoài để tham dự các hội nghị học thuật. Nhưng vì cô ấy không có quốc tịch Nhật Bản nên chính phủ đã từ chối cấp hộ chiếu Nhật Bản cho cô ấy. Sau đó, cô ấy nhận ra rằng mình đã mất quyền công dân Nhật Bản.
Thành phố tập trung nhiều quốc tịch nhất ở Nhật Bản
Chính phủ bảo vệ tính hợp lý của Luật Quốc tịch
Người phụ nữ đã hỏi Bộ Tư pháp Nhật Bản về việc liệu cô ấy có thể sử dụng hộ chiếu Canada của mình hay không nhưng được trả lời: “Bạn không có tư cách lưu trú hợp lệ và bạn đang cư trú bất hợp pháp ở đây với tư cách là người nước ngoài.” Giáo sư đã không được cấp tư cách lưu trú tại Nhật Bản do hồ sơ đăng ký không đầy đủ và một số lý do khác. Khi cô ấy giải thích tình hình với cơ quan nhập cư Nhật Bản thì được cho phép ở lại Nhật Bản nhưng nếu cô ấy tiếp tục cố gắng rời khỏi đất nước thì sẽ bị trục xuất và cấm nhập cảnh vào Nhật Bản trong 5 năm theo luật nhập cư. Cô ấy có thể lấy lại quốc tịch Nhật Bản nhưng phải từ bỏ quốc tịch Canada.
Người phụ nữ nghĩ rằng việc chính phủ đối xử với cô như một người cư trú bất hợp pháp sau khi về nhà để chăm sóc cha mẹ là điều vô lý nên cô đã tìm đến hệ thống tòa án Nhật Bản. Vào tháng 12 năm 2022, cô ấy đã đệ đơn kiện lên Tòa án quận Osaka để yêu cầu xác nhận quốc tịch Nhật Bản của mình và cấp hộ chiếu Nhật Bản.
Cô lập luận rằng Điều 11, Khoản 1 của Luật Quốc tịch vi phạm Điều 13 của Hiến pháp, quy định đảm bảo sự tôn trọng đối với các cá nhân. Cô ấy cũng trích dẫn Điều 22, Đoạn 2, trong đó nêu rõ, “Quyền tự do di chuyển đến nước ngoài và tước bỏ quốc tịch của tất cả mọi người là bất khả xâm phạm”, và lập luận rằng điều này cũng đảm bảo cho mọi người quyền không từ bỏ quốc tịch của mình, do đó làm cho điều khoản của Luật Quốc tịch trở nên vô hiệu.
Chính phủ phản bác rằng việc cho phép nhiều hơn một quốc tịch sẽ dẫn đến các vấn đề như bị các quốc gia khác yêu cầu thực hiện nghĩa vụ quân sự và nộp thuế, đồng thời tạo ra xích mích quốc tế và quy định trong Luật Quốc tịch là hợp lý. Ngoài ra, quy định nêu rõ: “Hiến pháp chỉ đảm bảo quyền thụ động để nhà nước không can thiệp khi một người tự nguyện từ bỏ quốc tịch của họ”. Hiện tại chính phủ Nhật Bản đang sắp xếp để cấp cho cô ấy một tư cách lưu trú phù hợp.
Thủ tịch nhập quốc tịch Nhật Bản từ kinh nghiệm thực tế
Quy định về quốc tịch của các quốc gia khác ra sao?
Được biết, 2 nhà khoa học từng đoạt giải Nobel Nambu Yoichiro (hiện đã qua đời) và Manabe Syukuro đều là công dân Hoa Kỳ, họ đã mất quốc tịch Nhật Bản theo Điều 11 Khoản 1 của Luật Quốc tịch. Các vụ kiện lập luận rằng quy định này đã được đệ trình trước đây. Theo nhóm pháp lý của giáo sư và những người khác, 8 người đàn ông và phụ nữ sống ở châu Âu đã đệ đơn kiện lên Tòa án quận Tokyo vào tháng 3 năm 2018, yêu cầu hủy bỏ điều khoản cùng các yêu cầu khác. Vào tháng 1 năm 2021, tòa án đã phán quyết rằng điều khoản của Luật Quốc tịch là hợp lý trên quan điểm tránh xung đột về quyền bảo vệ ngoại giao và các yếu tố khác. Tòa án tối cao Tokyo đã giữ nguyên quyết định vào tháng 2 năm 2023 và các nguyên đơn đã kháng cáo lên Tòa án tối cao Nhật Bản. Các vụ kiện tương tự đang diễn ra ở cả tòa án quận Tokyo và Fukuoka.
Ông Sugawara Shin, giáo sư tại Đại học Nanzan là người có nhiều kinh nghiệm với Luật Quốc tịch, nói về một cuộc khảo sát do Đại học Maastricht ở Hà Lan thực hiện cho thấy tính đến tháng 1 năm 2020 có 150 quốc gia – khoảng 70% là thành viên của Liên hợp quốc – được phép đa quốc tịch. Cho đến nay, “nguyên tắc quốc tịch duy nhất” đã được coi là triết lý nền tảng của luật công dân, nhưng với sự tiến bộ của toàn cầu hóa, số quốc gia cho phép nhiều quốc tịch đã tăng lên từ những năm 1990 và 2000.
Các điều kiện để có quốc tịch Nhật Bản
Tặng kèm phiếu giảm giá lên đến 20.000 yên – Mua hàng hiệu với giá cực ưu đãi!
Bạn nghĩ thế nào về vấn đề này? Hãy cho LocoBee biết ngay dưới phần bình luận nhé!
Để tham gia bình luận hãy đăng ký trở thành thành viên của LocoBee – Hoàn toàn miễn phí!
Nguồn: mainichi.jp
Biên tập: LocoBee
