Khi nghĩ về Obon, hình ảnh xuất hiện trong tâm trí của nhiều người chắc hẳn là kỳ nghỉ hè. Không chỉ đối với trẻ em và học sinh, mà ngay cả những người đã đi làm cũng có một khoảng thời gian nghỉ nhất định. Nhiều người sẽ đi du lịch hoặc về quê. Bạn đã bao giờ bắt gặp những chiếc đèn lồng giấy treo trên mái hiên, chào đón hay tiễn đưa ngọn lửa ở quê hương mình chưa
Người ta nói rằng linh hồn của tổ tiên trở lại thế giới vào khoảng thời gian này. Obon là thời điểm tổ chức các sự kiện để chào đón họ. Để tỏ lòng biết ơn tổ tiên, việc lưu giữ những kiến thức và phong tục cơ bản là điều nên làm. Sau đây, hãy cùng LocoBee tìm hiểu về nguồn gốc, phong tục, sự kiện địa phương của lễ Obon.
Nội dung bài viết
Obon là gì? Giải thích chi tiết về ý nghĩa, lịch sử, phong tục
Obon đề cập đến một loạt các sự kiện mùa hè được tổ chức để tưởng nhớ linh hồn của tổ tiên. Ở Nhật Bản hiện đại, đó là một truyền thống. Nguồn gốc của cái tên là từ Phật giáo: “Urabon-e”. Người ta nói rằng tên này đã được viết tắt và được gọi là Obon.
Urabon-e là sự kiện Phật giáo để cầu nguyện cho linh hồn của tổ tiên thông qua tổ chức một buổi lễ tưởng niệm. Người mẹ quá cố của Mokuren – 1 trong 10 đại đệ tử của Đức Phật – đã rơi vào cõi ngạ quỷ. Khi Ngài hỏi ý kiến Đức Phật về cách cứu bà, Đức Phật đã khuyên Ngài nên cứu tất cả những người cùng khổ. Mokuren đã cúng dường thức ăn và đồ uống cho các nhà sư mở Ango (đào tạo các nhà sư tu tập trong mùa hè). Ngày khai ấn Ango này là 15/7 âm lịch, còn gọi là Canh Tý. Công đức của Mokuren đã được truyền đến cõi ngạ quỷ, và người mẹ quá cố của ông cũng được cứu.
Ở Nhật Bản, từ thời Nara và Heian, người ta nói rằng Urabon-e được tổ chức như một sự kiện lớn vào 15/7 hàng năm. Kể từ đó, nó đã được kết hợp với việc thờ cúng tổ tiên cổ xưa rồi trở thành phong tục vào mùa hè để tưởng nhớ tổ tiên và được gọi là Obon. Sau đó, nó đã trở nên phổ biến trên toàn quốc. Các lễ vật cho tổ tiên vào thời điểm này cũng đã trở thành “Ochugen” và tiếp tục cho đến ngày nay.
Obon năm 2023 vào ngày nào?
Obon thường có thời gian khác nhau tùy theo từng vùng. Lý do là điều này phụ thuộc vào việc nơi đó chọn sử dụng lịch âm hay lịch dương. Trước thời Minh Trị, tất cả các vùng của Nhật Bản đều tổ chức lễ kỷ niệm vào 15/7 âm lịch. Mặc dù lịch mới đã được sử dụng kể từ năm 1873 nhưng lễ Obon được tổ chức vào 15/7 theo lịch mới đã gây bất tiện cho người dân ở các vùng nông thôn chiếm 80% dân số lúc bấy giờ vì khi đó là mùa bận rộn nhất. Vì vậy, lễ hội Obon đã được quyết định hoãn lại 1 tháng để mọi người có thể từ từ và bình tĩnh bày tỏ lòng kính trọng đối với tổ tiên.
Thời điểm phổ biến diễn ra lễ hội Obon khác nhau giữa các vùng. Trong nhiều trường hợp, 15/8 là ngày giữa tháng và ngày 13 đến 16/8 là thời kì Obon. Trong hầu hết các trường hợp, các công ty và cửa hàng gọi giai đoạn này là kỳ nghỉ Obon, và đôi khi những ngày cuối tuần trước và sau kỳ nghỉ này được tính vào kỳ nghỉ lễ Obon lớn.
Năm 2023, từ ngày 13/8 (Chủ nhật) đến ngày 16/4 (thứ 4) sẽ là kỳ Obon, nếu trùng vào ngày 11/8 (thứ 6) (thứ 6) và ngày 12 (thứ 7) thì bạn sẽ có 6 ngày nghỉ lễ liên tiếp. Các ngày 17/8 (thứ 5) và ngày 18 (thứ 6) sau lễ Obon được nghỉ tối đa 10 ngày liên tục vào các ngày thứ 7 và Chủ Nhật.
Sự khác biệt khu vực
Tại Tokyo, vùng Kanto như tỉnh Kanagawa, một phần của Hokkaido, thành phố Kanazawa thuộc tỉnh Ishikawa và các khu đô thị ở tỉnh Shizuoka, Obon tháng 7 là sự kiện chính được tổ chức từ 13/7 (thứ 4) đến 16/7 (thứ 7). Ngoài ra, ở Okinawa, lễ Obon âm lịch được gọi là “Shichiguwachi”, và thậm chí bây giờ, người dân vẫn thờ cúng tổ tiên của họ trong khi vẫn giữ truyền thống cũ. Đối với những người dân Okinawa coi trọng gia đình, sự kiện này được cho là sự kiện quan trọng nhất trong năm. Thời gian diễn ra Lễ hội Obon âm lịch thay đổi theo từng năm và đôi khi nó có thể bị trì hoãn cho đến tháng 9 nếu năm đó là năm nhuận.
Obon không phải là một ngày lễ
Trong thời gian này, nhiều người có thời gian nghỉ ngơi. Obon có thể được so sánh với “Ngày lễ đầu năm mới”, nhưng liệu nó có phải là ngày nghỉ lễ giống như các ngày lễ cuối năm và đầu năm không? Ngạc nhiên là, Obon không được chỉ định là ngày lễ. Do đó, Obon được coi như một ngày trong tuần, không phải là ngày lễ quốc gia. Điều này có liên quan đến phong tục cũ. Người ta nói rằng trong thời kỳ Edo, những người hầu sống trong nhà được gọi là “Yabuiri” và sẽ nghỉ 1 ngày 2 lần/năm, vào 16/1 và 16/7 âm lịch để trở về quê hương của họ. Người ta nói rằng phong tục này sau này phát triển thành ngày lễ Obon.
Tuy nhiên, trong thời gian Obon, mặc dù là ngày trong tuần nhưng các phương tiện giao thông công cộng sẽ chuyển sang lịch trình của Obon và sẽ ở chế độ hoạt động trong ngày lễ. Khi ra ngoài, bạn cần cẩn thận kiểm tra thời gian biểu. Mặt khác, các ngân hàng và tòa thị chính vẫn giữ nguyên lịch làm việc. Hãy yên tâm rằng công việc kinh doanh sẽ diễn ra bình thường trừ thứ 7, Chủ nhật và ngày lễ.
Làm gì trong thời gian Obon?
Obon là sự kiện để tưởng nhớ tổ tiên. Nói một cách đơn giản, linh hồn của tổ tiên từ thế hệ này sang thế hệ khác trở về trong mùa Obon, vì vậy bạn có thể coi đây là một cách để chào đón và tiễn đưa họ khi họ trở về. Nhân tiện, lễ Obon đầu tiên sau ngày để tang thứ 49 được gọi là ‘Hatsubon’ (còn gọi là Shinbon), và vì đây là ngày linh hồn của người quá cố trở về nhà lần đầu tiên nên nó được tổ chức hoành tráng như một bữa tiệc lớn. Ngoài ra, tốt hơn là không nên ra ngoài hoặc ra ngoài càng ít càng tốt trong ngày Hatsubon.
Ngày đầu tiên
Ngày mà Enma Đại đế ra lệnh cho một con quỷ mở nắp vạc địa ngục. Địa ngục ở đây ám chỉ thế giới bên kia, người ta nói rằng tổ tiên có thể trở về mỗi ngôi nhà bằng cách mở nắp vạc. Trước hết, Obon bắt đầu từ đây. Kamafuta Rakujitsu ban đầu là 1/7, nhưng nếu lùi lại 1 tháng thì sẽ là 1/8. Trong trường hợp đó, nó còn được gọi là Hassakubon. Người ta nói rằng vào ngày này, nếu bạn ra đồng và lắng nghe mặt đất, nắp vạc địa ngục sẽ mở ra và bạn sẽ nghe thấy tiếng kêu của nó.
Tanabata
Obon bắt đầu vào khoảng 15/7 và việc chuẩn bị cho Obon thường được bắt đầu vào khoảng 7/7, khoảng 1 tuần trước đó, xung quanh Tanabata. Ở những vùng có phong tục Tanabata Bon, ngày này được gọi là boniri và còn được gọi là ‘sự khởi đầu của bon. Ngày này mọi người thường dọn dẹp mồ mả, tẩy rửa đồ đạc bàn thờ phật. Theo truyền thống, sự kiện Tanabata và Obon có liên quan chặt chẽ với nhau, và mọi người thường cầm cỏ tre, được coi là yorishiro, trong điệu nhảy Bon Odori. Trong Phật giáo, tối 7/7 còn là ngày treo cờ trên linh đài để chào đón tổ tiên.
Ngày 13
Tối ngày 13 sẽ tổ chức đốt lửa chào mừng. Để linh hồn của tổ tiên trở về nhà, ogara (thân cây gai dầu đã loại bỏ da) được xếp chồng lên nhau và đốt cháy. Nó thường được thực hiện tại các ngôi mộ. Đèn lồng được đặt và thắp sáng ở những nơi như lối vào nhà, cổng và ngã tư đường. Ngoài ra, ở bàn thờ Phật còn đặt một kệ thần (kệ bon) và cúng lễ. Lễ vật điển hình là dưa chuột và cà tím được đâm bằng tăm và đũa dùng một lần để giống ngựa và bò. Nó được cho là phương tiện để tổ tiên đi lại giữa thế giới này và thế giới bên kia. Các gia đình thường chuẩn bị để trưng trong ngày 13.
Đồng thời, thay vì thờ bánh bao và nước như thông thường, các gia đình có thể dùng trái cây tươi và mì somen. Phong tục và truyền thống chuẩn bị cho lễ Obon khác nhau giữa các vùng, vì vậy tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến của những người lớn tuổi trước khi chuẩn bị.
Okuribi ngày 15-16
Từ ngày 14 đến 15 sẽ viếng mộ, nếu có thời gian sẽ đi thăm người thân, người quen đã giúp đỡ mình. Ngày 16 là ngày tổ tiên về với thế giới bên kia. Buổi tối sẽ diễn ra nghi thức đốt lửa ở chỗ đã đốt lửa chào mừng, tiễn đưa ngọn lửa tiễn biệt. Okuribi thực tế thường được tổ chức từ ngày 15 đến ngày 16 và ngày 16 được coi là ngày kết thúc Lễ hội Bon.
Gozan Okuribi, một truyền thống nổi tiếng toàn quốc của Kyoto, cũng là một trong những sự kiện chia tay được tổ chức vào cuối Lễ hội Bon. Vào đêm ngày 16, người dân sẽ đốt lửa trên 5 ngọn núi để tiễn đưa tổ tiên. Tùy thuộc vào khu vực, bạn có thể tiễn đưa bằng “linh hồn nagashi” hoặc “đèn lồng nagashi”. Bằng cách tạo ra Okuribi, tổ tiên đã được tiễn đi và chuỗi sự kiện Obon kết thúc.
Tối ngày 15 và 16 Bon Odori
Bon Odori có lịch sử lâu đời và có nhiều giả thuyết khác nhau, nhưng có vẻ như nó bắt đầu như một điệu nhảy để chào đón những linh hồn đã trở lại, là một phần của lễ tưởng niệm tổ tiên và tiễn đưa họ an toàn. Vào khoảng thời Muromachi, tiết mục biểu diễn trống và nhảy múa bắt đầu hình thành. Sau đó, ý nghĩa tôn giáo mất dần và nó phát triển thành một sự kiện lễ hội như giao lưu và giải trí cộng đồng, và nó vẫn tiếp tục cho đến ngày nay. Vào 2 ngày trăng tròn này, đêm nào cũng vô cùng náo nhiệt. Thật ngạc nhiên khi biết rằng có hơn 500 điệu nhảy Bon Odori truyền thống trên khắp Nhật Bản.
Sự kết thúc của lễ hội Bon Odori cũng báo hiệu mùa thu đã đến.
Pháo hoa
Pháo hoa và lễ Obon cũng có quan hệ mật thiết với nhau. Lễ hội pháo hoa đầu tiên được tổ chức tại Nhật Bản là Lễ hội pháo hoa sông Sumida. Năm 1732, một nạn đói lớn đã giết chết rất nhiều người. Tướng quân Yoshimune Tokugawa lúc bấy giờ đã tổ chức lễ hội và đốt pháo để tưởng nhớ các linh hồn và ngăn chặn dịch bệnh. Kể từ đó, các lễ hội pháo hoa gắn liền với phong tục đốt lửa (chào và tiễn lửa), được cho là đã trở nên phổ biến hơn cùng với Obon. Ngoài ra, nhiều lễ hội pháo hoa được tổ chức ở nhiều nơi khác nhau nhằm mục đích tổ chức lễ tưởng niệm.
Các sự kiện địa phương được tổ chức trong lễ Obon
Kỳ nghỉ Obon đồng thời cũng là kỳ nghỉ hè. Có 1 số sự kiện độc đáo của Obon sẽ diễn ra trong thời gian này.
Gozan Okuribi (Gozan Okuribi) (tỉnh Kyoto)
Gozan Okuribi là sự kiện đưa linh hồn người chết sang thế giới bên kia, được gọi là Oshorai-san ở Kyoto. Từ 20:00 ngày 16 tháng 8, 5 ngọn núi bao quanh Kyoto sẽ lần lượt được thắp sáng và các hình dạng của Daimonji, Myoho, Hidari Daimonji, Funagata và Torii sẽ xuất hiện. Mỗi ngọn lửa trong số 5 ngọn lửa này đều có ý nghĩa riêng và được đăng ký là tài sản văn hóa dân gian phi vật thể được công nhận bởi thành phố Kyoto. Đây là một trong 4 sự kiện lớn của Kyoto, cùng với Lễ hội Aoi, Lễ hội Gion và Lễ hội Jidai. Không rõ nó bắt đầu từ khi nào, nhưng vì nó được giới thiệu trong văn học từ thời Edo nên người ta tin rằng nó đã hình thành vào khoảng thời gian đó.
Shorobune (tỉnh Nagasaki)
Một sự kiện truyền thống trong đó gia đình của người quá cố, những người tổ chức Lễ hội Bon đầu tiên, đóng một chiếc thuyền gọi là Shorobune để thương tiếc cho linh hồn của người quá cố. Nó được tổ chức hàng năm vào tối ngày 15 tháng 8 tại thành phố Nagasaki và các khu vực khác của tỉnh. Nhiều người đến tham quan để xem những chiếc thuyền được thiết kế công phu dựa trên nghề nghiệp và sở thích của người quá cố, cùng tiếng chuông và tiếng pháo để xua đuổi tà ác vang lên một cách sống động, là một sự kiện để thương tiếc người chết.
Owara Kaze Bon (tỉnh Toyama)
Nó được tổ chức hàng năm từ ngày 1 đến ngày 3 tháng 9 tại Yatsuo-cho, thành phố Toyama. Nó được đặc trưng bởi các vũ công im lặng nhảy múa dọc theo giai điệu u sầu của Owara-bushi. Các kỹ thuật và truyền thống khiêu vũ độc đáo đã được lưu truyền trong khoảng 300 năm, chẳng hạn như điệu nhảy quyến rũ và thanh lịch của phụ nữ, điệu nhảy dũng cảm của nam giới và giai điệu của kokyu chơi giai điệu u sầu, rất phổ biến. Khoảng 200.000 khán giả đến tham quan trong suốt lễ hội, khiến nó trở thành một trong những lễ hội tuyệt vời nhất ở Nhật Bản. Cảnh tượng vô số đèn lồng giấy được xếp thành hàng trong một quang cảnh thị trấn vẫn giữ được không khí của những ngày xưa thật tuyệt vời.
Niino Bon Odori (tỉnh Nagano)
Bon Odori được tổ chức tại thị trấn Anan, tỉnh Nagano. Người ta nói rằng điệu nhảy bắt đầu vào năm 1529, khi Đền Zuiko-in được xây dựng. Từ ngày 14 đến ngày 16 tháng 8, cư dân tạo thành một vòng tròn và nhảy múa suốt đêm quanh yagura (tháp pháo) được xây dựng ở trung tâm phố mua sắm. Nó được đặc trưng bởi quạt gấp và múa tay, có các loại như “Sukuisa”, “Osamajinku”,“Takayama”, “Juroku”, “Ondo”, và “Oyama ”. Vào đêm cuối cùng, dưới lối đi đến Đền Zuiko-in, “Odorigami Okuri” được tổ chức, trong đó những chiếc đèn lồng Kiriko được thả đi trong Lễ hội Bon. Nó được đánh giá cao là Tài sản văn hóa dân gian phi vật thể quan trọng cấp quốc gia.
Đề phòng kẹt xe
Chắc hẳn nhiều người nghĩ rằng họ nên về nhà bằng ô tô. Trong điều kiện giá xăng cao như hiện nay, việc lái xe sao cho tiết kiệm là điều bắt buộc. Bạn nên lập kế hoạch tốt để không bị kẹt xe. Theo dự báo về tình hình ùn tắc giao thông kỳ Obon năm 2023, ngày cao điểm tuyến đi dự kiến vào ngày 11/8 (thứ 6/nghỉ lễ) và cao điểm tuyến về dự kiến vào ngày 13/8 (Chủ Nhật). Tuy nhiên, cần thận trọng vì có khả năng mật độ giao thông cao sẽ tiếp tục vượt quá mức cao điểm vào ngày 14 (thứ 2) đến ngày 15 (thứ 3). Dự kiến sẽ có nắng nóng gay gắt, vì vậy hãy tận dụng thời tiết và lái xe một cách khôn ngoan.
Kỳ nghỉ Obon được chờ đợi từ lâu sắp đến. Nếu trước đây bạn thường dành thời gian của mình một cách tùy tiện, thì sao năm nay bạn không dành thời gian để bày tỏ lòng biết ơn và làm lễ tưởng niệm tổ tiên và những người đã khuất? Hãy tham khảo bài viết này như một gợi ý để có một kỳ nghỉ lễ Obon ý nghĩa và đáng nhớ!
Tìm hiểu văn hoá Nhật Bản truyền thống
Tặng kèm phiếu giảm giá lên đến 20.000 yên – Mua hàng hiệu với giá cực ưu đãi!
Hi vọng bài viết mang lại cho bạn những thông tin mà bạn đang tìm kiếm. Nếu bạn muốn biết thêm các thông tin khác, hãy gửi bình luận xuống dưới bài viết này để ban biên tập của LocoBee chuẩn bị các bài viết trả lời cho vấn đề mà bạn quan tâm nhé.
Để tham gia bình luận hãy đăng ký trở thành thành viên của LocoBee – Hoàn toàn miễn phí!
Tổng hợp: LocoBee
