Kyudo có chút khác biệt so với các môn thể thao khác ở chỗ nó là môn võ thuật/thể thao mà đối thủ không phải “người” mà là “mục tiêu”. Kyudo đơn giản và thân thiện, vì vậy không có giới hạn tuổi tác hay giới tính, từ trẻ em cho đến người già.
Mỗi người chơi có thể bắt đầu luyện tập sử dụng cung với sức mạnh phù hợp với thể lực của mình. Dù mưa hay nắng, thời gian luyện tập có thể được điều chỉnh để phù hợp với môi trường của võ đường.
Nội dung bài viết
Kyudo là gì?
Kyudo hay Cung đạo trong tiếng Nhật là 弓道. Đây là môn võ cổ truyền của Nhật Bản sử dụng cung truyền thống để luyện tập cảm giác bình tĩnh và kiên định thông qua hành động bắn một mũi tên vào mục tiêu. Kyodo không chỉ lí tưởng để rèn luyện thể chất mà còn phù hợp để rèn luyện tinh thần không bị ảnh hưởng bởi những tác động từ bên ngoài. Có nhiều trường phái dựa trên Cung đạo nhưng người ta nói rằng phần lớn những người học bắn cung không thuộc bất kì trường phái cụ thể nào. Môn thể thao bắn cung thu hút sự chú ý của rất nhiều đối tượng từ trẻ em đến người già.
Lịch sử Kyudo
Vào cuối thời kì đồ đá cũ, các dân tộc ở Trung và Cận Đông đã sử dụng cung và tên là công cụ để săn bắt. Tại Nhật Bản, một cây cung dài có “chuôi” ở phía dưới đã được phát hiện trong bức tranh vẽ cảnh săn bắn trên chuông đồng được cho là sản phẩm của cuối thời kì đồ đá. Đây là thời kỳ đồ của gốm kiểu Yayoi và chiếc cung dài bằng gỗ tròn sơn đen được quấn bằng hương bồ. Một ghi chép trong Gishiwajinden của Trung Quốc vào nửa đầu thế kỷ 3 rằng người Nhật sử dụng cung dài. Theo quan điểm triết học và văn hóa của người Kojiki, cung tên chiếm một vị trí quan trọng như một y phục để thể hiện phẩm giá.
Đến thời samurai, ý tưởng về phép xã giao thông qua cung tên ra đời và cuối cùng nó được kết nối với triết lí samurai duy nhất của Nhật Bản. Vào giữa thời Heian (thế kỷ 10), người ta đã đưa kĩ thuật làm cung của Trung Quốc vào Nhật Bản để làm nên cung Fusedake (Fusedakeyumi). Cuối thời Heian (thế kỷ 12), cung 3 mảnh ra đời, những chiếc cung bằng tre và gỗ kết hợp bắt đầu được chế tạo.
Tới thế kỉ 16, sự ra đời của súng đã đặt dấu chấm hết cho cung tên với vai trò là vũ khí chiến đấu. Mục đích của Kyodo đã chuyển thành rèn luyện tinh thần và thể chất, kĩ thuật bắn tên cũng dần tinh vi hơn. Khoảng những năm 1661-1688, Wasa Norito đã lập kỉ lục bắn 13.053 mũi tên và 8.133 mũi trúng đích trong vòng 1 ngày. Cũng trong thời kì này chiếc găng tay bảo vệ ngón cái Yugake ra đời và dần phát triển thành Yugake hiện nay.
Dụng cụ trong Kyudo
Cung
Chiều dài tiêu chuẩn là 221cm nhưng có một số cung có chiều dài phụ thuộc vào chiều cao của người bắn và nội dung thi đấu. Phần tay nắm là khoảng 2/3 cung tính từ trên xuống. Ban đầu cung được làm từ tre nhưng ngày nay những chiếc nơ bằng nhựa giá rẻ đang trở nên phổ biến hơn.
Mũi tên
Chuôi được gắn vào mũi tên làm bằng tre (hoặc hợp kim đuy-ra hoặc nhựa cứng) và có 3 lông định hướng. Tuỳ theo hướng của lông định hướng mà có Haya và Otoya với các hướng cánh khác nhau, có 4 chiếc trong 1 bộ.
Dây
Có 2 loại dây là dây gai tự nhiên và dây sợi tổng hợp. Để gia cố thêm người ta phủ lên bề mặt dây lớp Kusune (nhựa thông có thêm dầu).
Yugake
Găng tay làm từ da hươu đeo vào tay phải để kéo cung. Khi sử dụng sẽ lót thêm lớp bông bên dưới.
Trang phục
Theo nguyên tắc chung người theo Kyodo mặc áo có tay màu trắng, quần dài kiểu hakama và tất trắng. Nữ giới có thêm tấm chắn trước ngực.
Bia ngắm
Là hình tròn có đường kính từ 8cm đến 1m. Tuỳ theo mục đích mà có các dạng như hình sao, hình mây, hình 3 màu.
Địa điểm tập Kyudo
Nơi tập Kyodo có thể là bên trong các phòng thể chất nhưng về nguyên tắc để đảm bảo an toàn cần có sân Kyodo riêng bên trong nhà. Có 2 loại là sân gần và sân xa với các quy định khác nhau về trường bắn, đường đi của mũi tên, nơi nhận mũi tên…
Quá trình bắn tên
Trong Kyudo có 8 động tác cơ bản để bắn tên bằng cung gọi là 射法八節 (Shaho Hassetsu). Đây chính là quá trình bắn mũi tên ra khỏi cung và là một loạt các chuyển động nhất quán từ đặt bước chân cho đến sau khi bắn mũi tên đi. Chỉ cần thực hiện đủ và đúng 8 bước này sẽ bảo đảm bắn tên chính xác và trúng đích.
- 足踏み（ashibumi）: choãi chân
- 胴作り（dozukuri）: chỉnh tư thế thân mình
- 弓構え（yugamae）: tay trái cầm cung, tay phải tra mũi tên vào cung
- 打起こし（uchiokoshi）: đưa cung và tên lên cao sao cho cánh tay tạo góc 45 độ
- 引分け（hikiwake）: kéo căng tên và cung
- 会（kai）: ngắm bắn
- 離れ（hanare）: thả tên
- 残心[残身]（zanshin）: thả lỏng cơ thể
Kyudo hiện đại
Trong thời đại Taisho và Showa, Kyudo nằm trong chương trình giảng dạy và sinh hoạt câu lạc bộ thường xuyên tại các trường trung học cơ sở trở lên. Sau đó, vào năm 1941, Bộ Giáo dục Nhật Bản chỉ đạo võ thuật kết nối trực tiếp với thực chiến. Tuy nhiên vào tháng 11 năm 1945, các lớp học võ lại bị cấm.
Vào tháng 7 năm 1951, việc triển khai Kyudo trong trường học được cho phép theo thông báo của Thứ trưởng Bộ Giáo dục. Tiếp đó vào năm 1967, Kyudo được học như môn học bình thường ở các trường trung học theo một thông báo từ Cục trưởng Cục Thể thao. Kyudo được công nhận vì ý nghĩa giáo dục và thể chất của nó theo một nghĩa mới và là một hình thức giáo dục thể chất tại các trường học.
Wazuma – ảo thuật truyền thống Nhật Bản
Tổng hợp LocoBee
